Τα παράπονα των «παραδοσιακών σκαφών»
Αρχικά θα πρέπει να αντιληφθούμε τι είναι ή τι θεωρείται ως «παραδοσιακό σκάφος» στην Ελλάδα και τι στην ενωμένη Ευρώπη.
Τα της ευρωπαϊκής κληρονομιάς για το θέμα σαφώς καθορίζονται από τη χάρτα της Βαρκελώνης/2002 «χάρτα για τη συντήρηση και αποκατάσταση των εν ενεργεία παραδοσιακών σκαφών», όπως υιοθετήθηκε από την Ε.Μ.Η. Για την Ελλάδα ισχύει η αριθμ. 4113.203/01 ΦΕΚ 1281 Β΄13-9-2005 ΚΥΑ των Υπουργών Ανάπτυξης και Εμπορικής Ναυτιλίας.
Αυτή η Κ.Υ.Α. αποτελεί το αρχικό νομικό κείμενο που καθόρισε τις παραμέτρους μέσα από τις οποίες ο ελεγκτικός θεσμός (ΥΝΑ/ΚΕΕΠ) θα πιστοποιούσε ένα σκάφος ως «παραδοσιακό». Το κείμενο αυτό όταν ψηφίστηκε ήταν ένα άριστο κείμενο, το οποίο όμως για να καταστεί περισσότερο χρηστικό πρέπει να υποστεί αρκετές τροποποιήσεις αλλά και προκειμένου να αντικατοπτρίζει την πραγματική κατάσταση των σκαφών αυτών σήμερα. Τα παραδοσιακά μας αυτά σκάφη, συντηρούνται, διασώζονται και παραμένουν ζωντανά αποκλειστικά και μόνο από την αγάπη κάποιων νοσταλγών της παραδοσιακής ελληνικής ναυπηγικής, ως και της ναυπηγικής κληρονομιάς και της ιστορικότητας των σκαφών αυτών.
Ελληνικά παραδοσιακά σκάφη θεωρούνται τα τρεχαντήρια, τα περάματα, τα τσερνίκια, τα καραβόσκαρα, τα λίμπερτυ, οι μπότιδες, οι σκούνες, ο βαρκαλάς, η τράτα, η γαϊτα, το γαντζάο (κλπ.), είτε φέρουν παραδοσιακές ιστιοφορίες είτε όχι, όπως σακολέβα, ράντα, λατίνι, ψάθα κλπ.
Ο Όμιλός μας από το 1999, έτος ίδρυσής του, ξεκίνησε έναν αγώνα για να σταματήσει η καταστροφή των ξύλινων παραδοσιακώναλιευτικών σκαφώνμε επιδότηση της Ε.Ε.
Νοσηρά μυαλά των εκάστοτε ελληνικών κυβερνήσεων στην προσπάθεια περιορισμού της μεσογειακής αλιείας, βάσει ενός γενικότερου κανονισμού της Ε.Ε. μετέτρεψαν εύκολα τον μεγαλύτερο παράκτιο στόλο της Ευρώπης σε καυσόξυλα, αφού έναντι ικανοποιητικών χρηματικών απολαβών μετέθεσαν τους Έλληνες αλιείς από τον χώρο των επαγγελματιών, σε αυτόν των ανέργων, καταστρέφοντας όμως ολοσχερώς τα αλιευτικά ξύλινα σκάφη τους.
Προτείναμε ως Όμιλος, έχοντας γνώση των ελεγκτικών δυνατοτήτων του Λιμενικού Σώματος να μην καταστρέφονται τα αλιευτικά σκάφη αλλά να μετατρέπονται σε επιβατηγά ιδιωτικά ή επαγγελματικά σκάφη ΧΩΡΙΣ ΟΥΔΕΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΑΛΙΕΙΑΣ (ούτε καν καθετής). «Φωνές βοώντων εν τη ερήμω». Έτσι μέσα σε 12 έτη 10.500 αλιευτικά ξύλινα σκάφη έγιναν σκουπίδια και προωθήθηκαν στις χωματερές. Σήμερα επιτέλους σταμάτησε το σπάσιμο των σκαφών αυτών επειδή τα χρήματα της Ε.Ε. τελείωσαν, για τον σκοπό αυτό.
Πλην όμως σαν Ελλάδα χάσαμε 10.500 ξύλινα σκάφη, τα οποία θα μπορούσαν φέροντας την ελληνική σημαία να περιδιαβαίνουν το Αιγαίο και το Ιόνιο πέλαγος συμμετέχοντας σε αναψυχή επιβατών, σε βοήθεια κινδυνευόντων ατόμων στη θάλασσα ή σαν περιβαλλοντολογικό μάτι και σαν μάτι αποτροπής παράνομων ενεργειών.
Αυτή ήταν η πρώτη μεγάλη ήττα των παραδοσιακών σκαφών και το πρώτο δικαιολογημένο παράπονό τους, η μη αποφυγή καταστροφής του ξύλινου αλιευτικού μας στόλου.
Ακολούθησε η φορολογική επιδρομή των Υπουργών Οικονομικών που εξίσωσαν τα ξύλινα παραδοσιακά σκάφη με τα ταχύπλοα πολυεστερικά μοντέρνα, αφού όλα καινούρια – παλαιά, μοντέρνα – παραδοσιακά, ξύλινα – πολυεστερικά, ταχύπλοα – ησύχως λικνιζόμενα, να ριχτούν ΟΛΑ ΜΑΖΙ στο φορολογικό μεγάλο πηγάδι άντλησης εσόδων και να υπολογίζονται όλα μόνο με το ολικό τους μήκος, χωρίς εξαιρέσεις. Βρε ανόητοι, αν το μέτρο αυτό ήταν δίκαιο και σωστό γιατί δεν το εφαρμόσατε και στα οχήματα; Να είναι ίδιο το τεκμήριο και να πληρώνει τα ίδια τέλη ένα Lada του 1970,5 μέτρων μήκους με μια Ferrari του 2013 ιδίων μέτρων μήκους.
Ένας ανόητος Υπουργός κάποτε μίλησε για «σκαφάτους» και έδωσε το έναυσμα καταστροφής του ελληνικού yachting. Τότε οι υπάλληλοι της εφορίας, δικαίως μεν ως προς την τήρηση του νόμου, αδίκως κατά τα άρθρα του συντάγματος περί ισότητας και αναλογικότητας επέβαλαν φορολόγηση σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο. Ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε πει ότι: «τα πλοία έχουν προπέλα και υπάρχει κίνδυνος να φύγουν από το Ελληνικό νηολόγιο». Αυτό δεν το γνώριζαν ούτε σήμερα το γνωρίζουν οι άναυτοι εθνικοί μας εισπράκτορες, οι Υπουργοί Οικονομικών.
Αποτέλεσμα της πολιτικής αυτής ήταν η αλλαγή σημαίας και η φυγή των ελληνικών σκαφών προς την Τουρκία, την Κροατία, το Μονακό, κλπ., όσον αφορά τα πλούσια μεγάλα σκάφη και παράλληλα δυστυχώς ο παροπλισμός στην ξηρά, η καταστροφή και η απαξίωση των ξύλινων παραδοσιακών σκαφών, αφού οι ιδιοκτήτες τους αισθάνθηκαν ως μέρος του ανέκδοτου με τη γνωστή ρήση του ποντικού όταν έτρεχαν να φύγουν από τη ζούγκλα οι ελέφαντες, όπου ερωτηθείς γιατί έτρεχε και αυτός, απάντησε: «Άντε να αποδείξεις ότι δεν είσαι ελέφαντας».
Ζητήσαμε να ισχύσει για τα παραδοσιακά ξύλινα σκάφη, ότι ισχύει διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα με τις αντίκες αυτοκίνητα, αλλά δυστυχώς για άλλη μία φορά μείναμε άφωνοι από την αναλγησία και την αδιαφορία των υπευθύνων. Αυτή ήταν η δεύτερη ήττα των παραδοσιακών σκαφών και το δεύτερο δικαιολογημένο παράπονό τους.
Και για να μην μακρηγορώ:
Επίσης παράπονό τους είναι ότι δεν ήρθε καμία βοήθεια από το Υπουργείο Παιδείας για το αίτημα σύστασης σχολής ή σχολών καραβομαραγκών, για ένα επάγγελμα που ήδη πέθανε ή άντε αργοπεθαίνει.
Παράπονό μας και προς το Υπουργείο Ανάπτυξης, που δεν ήρθε αρωγό στην πρότασή μας να βοηθηθούν τα καρνάγια της χώρας για να επιβιώσουν και να δώσουν δουλειά στους καραβομαραγκούς, τους καλαφάτες, τους αρμαδώρους, τους ιστιοράπτες, στους μηχανικούς, που σήμερα ψάχνουμε με το λυχνάρι του Διογένη να βρούμε κάποιον επαγγελματία αυτού του είδους στα νησιά και στο Πέραμα Αττικής που μετετράπει σε ΑΝΕΡΓΙΟΥΠΟΛΗ.
Το παράπονο μας έγινε βαθύ και έφερε κλάμα όταν μάθαμε και διαπιστώσαμε την αλήθεια ότι η γειτονική μας χώρα προς Ανατολάς επιδότησε γενναιόδωρα τα καρνάγια και τους εργαζόμενους με αποτέλεσμα σήμερα κάποιοι Ευρωπαίοι νοσταλγοί των παραδοσιακών σκαφών να παραγγέλουν ελληνικά παραδοσιακά σκάφη στα καρνάγια της Τουρκίας.
Παράπονό μας αποτελεί ότι κανένας αρμόδιος Υπουργός, τα τελευταία 10 χρόνια δεν ακούμπησε τους προβληματισμούς μας.
Παράπονό μας ότι κανένας Υπουργός ή Γενικός Γραμματέας Υπουργείου δεν μας δέχτηκεέστω για μία φορά, για να ακούσει τους προβληματισμούς μας, τις ικεσίες μας για τη διάσωση της παραδοσιακής ναυπηγικής μας κληρονομιάς.
Σε λίγο καιρό οι νέες γενιές δεν θα ξέρουν τι είναι παραδοσιακό ελληνικό σκάφος.
Παράπονό μας επίσης αποτελεί ότι κανένας Οργανισμός Λιμένος, δημοτικό λιμενικό ταμείο, ή Λιμενικό ταμείο δεν θέλησε να αποδεχτεί τη φιλοξενία πλωτού μουσείου παραδοσιακών σκαφών, με εξαίρεση έναν μόνο. Στο πλωτό αυτό μουσείο μαθητές, τουρίστες και περιηγητές θα θαύμαζαν αντιπροσωπευτικά παραδοσιακά ελληνικά σκαριά με διηγήσεις για την ιστορική πορεία αυτών των «ξύλινων τειχών » της νεωτέρας μας ιστορίας .
Παράπονό μας επίσης είναι ότι ο νυν Πρωθυπουργός της χώρας δεν απήντησε, έστω μέσω κάποιου συμβούλου του από τους πολλούς ΚΑΛΑ μισθοδοτούμενους στις επιστολές – προτάσεις μας για τη διάσωση, για τη συντήρηση των παραδοσιακών σκαφών. Μια εγγραφή απάντηση ζητήσαμε στις προτάσεις μας που αφορούσαν στη μείωση της ανεργίας, την αύξηση της παραγωγικότητας και κάποιων μικρομεσαίων επενδύσεων. Καμία απάντηση, καμία θέληση συνάντησης του με έναν Όμιλο εκατοντάδων αγωνιούντων ιδιοκτητών ελληνικής κατασκευής παραδοσιακών σκαφών και πολλών χιλιάδων θαυμαστών τους, ούτε από τη θέση του τότε Υπουργού Πολιτισμού, ούτε ως Πρωθυπουργός της χώρας σήμερα.
Τα αυτά ισχύουν για τους διατελέσαντες αλλά και για τον νυν Υπουργό Πολιτισμού.
Δίκαιο παράπονό μας αποτελεί η απαξίωση των ελληνικών παραδοσιακών σκαφών από το σύνολο των Ελλήνων πολιτικών, όλων των πολιτικών αποχρώσεων, από την άκρα Δεξιά ως την άκρα Αριστερά.
Παράπονό μας που και η δημοσιογραφική γραφίδα ελάχιστα ασχολήθηκε με το θέμα, ώστε τελικά να μην μεγιστοποιηθεί η προώθησή των προβληματισμών μας που αφορούν ένα ελληνικό προϊόν, που δεν είναι δημιούργημα παραγωγικής βιομηχανικής σειράς. Αντίθετα αποτελεί η ξύλινη αυτή κατασκευή, ένα μοναδικό κάθε φορά σκάφος, που αντικατοπτρίζει την ψυχολογία, το κέφι και το μεράκι του Έλληνα καραβομαραγκού, ένα χειροποίητο κομψοτέχνημα.
Νομίζω έχουμε δικαιολογημένα παράπονα, που συναθροιζόμενα γεννούν αγανάκτηση, πίκρα, προβληματισμό και τελικά αηδία για τους Έλληνες διαχειριστές των προβλημάτων μας.
Αφού λοιπόν η πολιτική της Ελλάδος είναι «κουφή» μοναδική μας ελπίδα είναι να συστήσουμε όλοι μαζί, οι ενδιαφερόμενοι λάτρεις της ναυπηγικής παράδοσης μια εθνική ομοσπονδία, με μέλη από ολόκληρη την Ελλάδα αποτελούμενη από ναυπηγούς, μουσεία, καρνάγια, ναυτικούς ομίλους, εφημερίδες (ΜΜΕ) ώστε η εντολή για τη σωτηρία, τη διάσωση, τη συντήρηση και την επιβίωση εντός της θαλάσσης των παραδοσιακών εθνικών σκαφών μας να έρθει ως επιταγή από την Ε.Ε., μέσω του European Maritime Heritage (Ε.Μ.Η).
Ευχόμαστε κάποιοι νουνεχείς Έλληνες πολιτικοί να ακούσουν έστω την τελευταία στιγμή τα παράπονά μας, γιατί προτάσεις έχουμε, θέληση έχουμε, αγώνες είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε αλλά χρειάζεται και το φιλικό άγγιγμα της πλώρης του παραδοσιακού σκάφους από την κυβέρνηση και τους ευρύτερους αρμόδιους δημόσιους φορείς.
Ξέρω ότι αν πάρω ένα σφυρί και πάω στην οδό Πανεπιστημίου και αρχίσω να καταστρέφω το Πανεπιστήμιο ή την Εθνική Βιβλιοθήκη ή την Ακαδημία επειδή έχουν οικονομικά προβλήματα τα ιδρύματα αυτά, θα συλληφθώ και θα παραπεμφθώ σε δίκη, θα καταδικαστώ άμεσα με ολόκληρο τον ποινικό κώδικα και την ποινική δικονομία στις υπόδικες πλάτες μου. Αντίθετα όταν κάποιοι καταστρέφουν ένα εθνικό κληροδότημα (βλέπε ιστιοφόρο «Ευγένιος Ευγενίδης»), όταν το σκύλεύσαν, όταν επέτρεψαν την καταλήστεψή του, τότε δυστυχώς δεν έπαθαν τίποτα. Το ίδιο ισχύει και για τα παραδοσιακά σκάφη κατασκευής του 1920 με ιστορικές μονοκύλινδρες μηχανές της ίδιας εποχής, με κατάρτια, ιστιοφορία και αρματωσιές της τότε χρονολογικής ιστορικής ναυπηγικής του χώρου.
Αχ Ελλάδα των δύο μέτρων και των δύο σταθμών. Πότε θα σοβαρευτείς; Πότε θα ασχοληθείς με τα καθήκοντά σου;
Θυμηθείτε, όποιος περιφρονεί την εθνική του παράδοση και κληρονομιά, δικαίως θα υπομείνει τα δεινά, που σύντομα θα του έρθουν είτε ατομικά, είτε συλλογικά, είτε ως έθνος.
Άρθρο του Υποναύαρχου Λ.Σ. ε.α, Νικόλαου Καβαλλιέρου