Το Συμβούλιο καθορίζει τη θέση του σχετικά με τους κανόνες για τη σταδιακή κατάργηση των εισαγωγών ρωσικού αερίου στο πλαίσιο του REPowerEU

Σχετικά νέα

22.10.2025

Το Συμβούλιο καθόρισε σήμερα τη διαπραγματευτική θέση του επί του σχεδίου κανονισμού για τη σταδιακή κατάργηση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου. Ο κανονισμός αποτελεί κεντρικό στοιχείο του χάρτη πορείας REPowerEU της ΕΕ για τον τερματισμό της εξάρτησης από τη ρωσική ενέργεια, μετά την εργαλειοποίηση του εφοδιασμού με αέριο σαν όπλο από τη Ρωσία καθώς και τις επανειλημμένες διαταραχές του εφοδιασμού της ΕΕ με αέριο που είχαν σημαντικές επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας.

Ο προτεινόμενος κανονισμός εισάγει νομικά δεσμευτική, σταδιακή απαγόρευση των εισαγωγών τόσο αερίου αγωγών όσο και υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) από τη Ρωσία, με πλήρη απαγόρευση από την 1η Ιανουαρίου 2028. Η συμφωνία του Συμβουλίου διατηρεί την προθεσμία αυτήν και, συνεπώς, αποτελεί μια φιλόδοξη επίδειξη προθυμίας να επιτευχθεί η σταδιακή κατάργηση. Θα συμβάλει στον πρωταρχικό στόχο να επιτευχθεί ανθεκτική και ανεξάρτητη αγορά ενέργειας της ΕΕ, διαφυλάσσοντας παράλληλα την ασφάλεια του εφοδιασμού της ΕΕ.

Ευρώπη ενεργειακά ανεξάρτητη σημαίνει Ευρώπη ισχυρότερη και ασφαλέστερη. Αν και τα τελευταία χρόνια εργαστήκαμε σκληρά και πιέσαμε να εξαλειφθεί από την Ευρώπη το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο, ο στόχος δεν έχει ακόμη επιτευχθεί εντελώς. Επομένως, έχει ζωτική σημασία να εξασφαλιστεί από τη δανική Προεδρία η συντριπτική υποστήριξη των υπουργών Ενέργειας της Ευρώπης υπέρ της νομοθεσίας που θα απαγορεύσει οριστικά την είσοδο ρωσικού φυσικού αερίου στην ΕΕ. Lars Aagaard, Υπουργός Κλίματος, Ενέργειας και Υπηρεσιών Κοινής Ωφελείας της Δανίας

Κύριες τροποποιήσεις που συμφωνήθηκαν από το Συμβούλιο
Μεταβατική φάση για τις υφιστάμενες συμβάσεις προμήθειας
Το Συμβούλιο επιβεβαίωσε ότι οι εισαγωγές ρωσικού αερίου θα απαγορευθούν από την 1η Ιανουαρίου 2026, ενώ θα τηρηθεί μεταβατική περίοδος για τις υφιστάμενες συμβάσεις. Ειδικότερα, οι βραχυπρόθεσμες συμβάσεις που έχουν συναφθεί πριν από τις 17 Ιουνίου 2025 μπορούν να συνεχιστούν έως τις 17 Ιουνίου 2026, ενώ οι μακροπρόθεσμες συμβάσεις μπορούν να έχουν ισχύ έως την 1η Ιανουαρίου 2028.

Τροποποιήσεις υφιστάμενων συμβάσεων θα επιτρέπονται μόνο για αυστηρά καθορισμένους επιχειρησιακούς σκοπούς και δεν μπορούν να οδηγούν σε αύξηση των ποσοτήτων, με εξαίρεση ορισμένες ειδικές δυνατότητες ευελιξίας για τα περίκλειστα κράτη μέλη που επηρεάζονται από τις πρόσφατες αλλαγές στις οδούς εφοδιασμού.

Τελωνειακές διαδικασίες και αδειοδότηση
Το Συμβούλιο προχώρησε σε εξορθολογισμό των τελωνειακών υποχρεώσεων σε σχέση με την πρόταση της Επιτροπής, θεσπίζοντας λιγότερο αυστηρές απαιτήσεις εγγράφων τεκμηρίωσης και διαδικασίες εισαγωγής μη ρωσικού αερίου. Στις περιπτώσεις αυτές, μόνο αποδεικτικά στοιχεία για τη χώρα παραγωγής πρέπει να παρέχονται στις αρχές αδειοδότησης πριν από την είσοδο αερίου στο τελωνειακό έδαφος της ΕΕ, ενώ ζητούνται περισσότερα στοιχεία για τις εισαγωγές αερίου από τη Ρωσία κατά τη διάρκεια της μεταβατικής φάσης (μεταξύ άλλων η ημερομηνία και η διάρκεια της σύμβασης προμήθειας, οι συμβατικές ποσότητες και οι ενδεχόμενες τροποποιήσεις της σύμβασης).

Το Συμβούλιο συμπεριέλαβε την απαίτηση να υπόκεινται και οι δύο κατηγορίες εισαγωγών αερίου σε καθεστώς εκ των προτέρων αδειοδότησης προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η απαγόρευση θα λειτουργήσει στην πράξη:

  • για το ρωσικό αέριο και τις εισαγωγές που εμπίπτουν στη μεταβατική περίοδο, οι πληροφορίες που απαιτούνται για την αδειοδότηση πρέπει να υποβάλλονται τουλάχιστον έναν μήνα πριν από την είσοδο
  • για το μη ρωσικό αέριο, η απόδειξη πρέπει να παρέχεται τουλάχιστον πέντε ημέρες πριν από την είσοδο
  • στην περίπτωση μεικτών φορτίων ΥΦΑ, τα έγγραφα πρέπει να αποδεικνύουν τα αντίστοιχα μερίδια ρωσικού και μη ρωσικού αερίου στο μείγμα, ενώ επιτρέπεται η είσοδος μόνο των μη ρωσικών ποσοτήτων στην ΕΕ

Προκειμένου να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος, τα κράτη μέλη συμφώνησαν ότι η εν λόγω διαδικασία εκ των προτέρων αδειοδότησης δεν θα εφαρμόζεται στις εισαγωγές από χώρες οι οποίες πληρούν ένα σύνολο κριτηρίων που περιγράφονται στον προτεινόμενο κανονισμό. Με τον τρόπο αυτόν διασφαλίζεται ότι μόνο οι εισαγωγές που είναι πιο ενδεδειγμένες για έλεγχο θα υπόκεινται σε εκ των προτέρων αδειοδότηση. Όπως προβλέπεται στο συμφωνηθέν κείμενο, το Συμβούλιο αναθέτει στην Επιτροπή να καταρτίσει τον κατάλογο των εξαιρούμενων χωρών εντός πέντε ημερών από την έναρξη ισχύος του κανονισμού.

Έχουν επίσης θεσπιστεί πρόσθετοι μηχανισμοί παρακολούθησης και κοινοποίησης για την αποτροπή της εισόδου ρωσικού αερίου στην ΕΕ υπό καθεστώς διαμετακόμισης (δηλαδή αερίου που διέρχεται από την ΕΕ καθ’ οδόν προς άλλον προορισμό, χωρίς να εισέρχεται στην αγορά της ΕΕ).

Εθνικά σχέδια διαφοροποίησης
Ο προτεινόμενος κανονισμός απαιτεί από όλα τα κράτη μέλη να υποβάλουν εθνικά σχέδια διαφοροποίησης στα οποία θα περιγράφονται τα μέτρα και οι ενδεχόμενες προκλήσεις ως προς τη διαφοροποίηση του εφοδιασμού τους με αέριο. Το Συμβούλιο συμφώνησε να εξαιρεθούν τα κράτη μέλη που μπορούν να αποδείξουν ότι δεν παραλαμβάνουν πλέον άμεσες ή έμμεσες εισαγωγές ρωσικού αερίου.

Η ίδια απαίτηση υποβολής εθνικού σχεδίου διαφοροποίησης θα ισχύει για τα κράτη μέλη που εξακολουθούν να εισάγουν ρωσικό πετρέλαιο, με σκοπό τη διακοπή των εισαγωγών αυτών από την 1η Ιανουαρίου 2028 το αργότερο.

Άλλα στοιχεία
Επιπλέον, σε σύγκριση με την πρόταση της Επιτροπής, το Συμβούλιο ανέπτυξε διατάξεις σχετικά με την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των εθνικών αρχών, του Οργανισμού της ΕΕ για τη Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER) και της Επιτροπής, και ζήτησε από την Επιτροπή να επανεξετάσει την εφαρμογή του κανονισμού εντός δύο ετών από την έναρξη ισχύος του, συμπεριλαμβανομένων των διατάξεων σχετικά με τις διαδικασίες εκ των προτέρων αδειοδότησης.

Διευκρίνισε επίσης τη ρήτρα αναστολής, προσδιορίζοντας τα είδη διαταραχών της ασφάλειας του εφοδιασμού που θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν προσωρινή άρση της απαγόρευσης εισαγωγής ή της απαίτησης για εκ των προτέρων αδειοδότηση.

Επόμενα βήματα
Η Προεδρία του Συμβουλίου θα αρχίσει διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με σκοπό την επίτευξη συμφωνίας επί του τελικού κειμένου του κανονισμού, μόλις το δεύτερο εγκρίνει τη θέση του.

Ιστορικό
Μετά τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, οι ηγεσίες της ΕΕ συμφώνησαν, στη Διακήρυξη των Βερσαλλιών τον Μάρτιο του 2022, να καταργήσουν σταδιακά την εξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα το συντομότερο δυνατόν.

Αυτό είχε ως συνέπεια να μειωθούν σημαντικά τα τελευταία χρόνια οι εισαγωγές φυσικού αερίου και πετρελαίου από τη Ρωσία στην ΕΕ. Ωστόσο, ενώ οι εισαγωγές πετρελαίου μειώθηκαν σε λιγότερο από 3% το 2025, το ρωσικό φυσικό αέριο εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει περίπου το 13% των εισαγωγών της ΕΕ το 2025, αξίας άνω των 15 δισ. ευρώ ετησίως. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ παραμένει εκτεθειμένη σε σημαντικούς κινδύνους ως προς το εμπόριο και την ενεργειακή της ασφάλεια.

Προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ευπάθεια αυτή, η Επιτροπή ενέκρινε τον Μάιο του 2025 τον χάρτη πορείας REPowerEU, ώστε να διασφαλιστεί σταδιακή προσέγγιση για τη σταδιακή κατάργηση των υπολειπόμενων ρωσικών εισαγωγών ενέργειας και να ενισχυθεί η ενεργειακή ανεξαρτησία και ασφάλεια της ΕΕ.

Τον Ιούνιο του 2025, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση με επίκεντρο τη σταδιακή κατάργηση του εναπομένοντος αερίου από αγωγούς και ΥΦΑ, με πλήρη απαγόρευση από την 1η Ιανουαρίου 2028.

Μοιραστείτε αυτό το άρθρο!