Το φυσικό αέριο και ο σημαντικός γεωπολιτικός ρόλος της Ελλάδας στην διεθνή ενεργειακή αγορά

Τον σημαντικό γεωπολιτικό ρόλο που καλείται να διαδραματίσει η χώρα μας στην διεθνή ενεργειακή αγορά του φυσικού αερίου τονίζουν μέλη της ελληνικής κυβέρνηση και ξένοι ηγέτες λαμβάνοντας υπ’ όψιν την αρτιότητα των ελληνικών υποδομών και την εξέλιξη των επενδύσεων και των διεθνών συνεργασιών που πραγματοποιούνται από κυβερνητικούς φορείς, δημόσιους οργανισμούς και εμπλεκόμενες επιχειρήσεις.

Από την πλευρά των επιχειρήσεων…

ΔΕΠΑ: «Να συμμετάσχει η Ελλάδα στην δημιουργία περιφερειακής αγοράς ενέργειας στη Νοτιανατολική Ευρώπη»

Η ΔΕΠΑ συμμετέχει σε κάθε εθνική και διεθνή πρωτοβουλία που στοχεύει στην υλοποίηση της στρατηγικής του ομίλου για ενεργειακή ασφάλεια και εγκαθίδρυση της χώρας μας ως ενεργειακού κόμβου για την περιοχή των Βαλκανίων. Αυτό επισημαίνει και ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΠΑ, Σπύρος Παλαιογιάννης, σε ομιλία του στο συνέδριο του συνεδρίου «Athens Natural Gas Forum 2014» τονίζοντας ότι πλέον η Ευρώπη και η Ρωσία δεν είναι τόσο εξαρτημένες από την Ουκρανία, ενώ αναφερόμενος στην εθνική ενεργειακή στρατηγική σημείωσε ότι αυτή αναπτύσσεται σε τρεις πυλώνες: να καταστεί ηχώρα κόμβος διαμετακόμισης, να επιτευχθεί διαφοροποίηση πηγών και να συμμετάσχει η Ελλάδα στην δημιουργία περιφερειακής αγοράς ενέργειας στη Νοτιανατολική Ευρώπη.

Ο κος Παλαιογιάννης έχει κατά καιρούς επισημάνει ότι μέσα από μια έντονα αναπτυξιακή πορεία τις δύο περασμένες δεκαετίες, η ΔΕΠΑ έχει καταστεί σήμερα ένας σύγχρονος και ισχυρός όμιλος εταιρειών με πρωταγωνιστική σημασία στις ενεργειακές εξελίξεις της Ελλάδας και της ευρύτερης περιοχής. Αξίζει να σημειωθεί, ότι οι στόχοι της εταιρείας συνοψίζονται στην υλοποίηση των στρατηγικής σημασίας διασυνδετικών αγωγών αερίου με γειτονικές χώρες, επενδύσεις για την ανάπτυξη κρίσιμων υποδομών εντός της χώρας (ITGI, IGB, Aegean LNG, επεκτάσεις δικτύων, δορυφορικά συστήματα τροφοδοσίας με CNG ή LNG κλπ.), την επέκταση των εμπορικών της δραστηριοτήτων εντός και εκτός συνόρων και την αξιοποίηση νέων καινοτόμων εφαρμογών στη χρήση του φυσικού αερίου.

Από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης και των ξένων κρατών…

Γιάννη Μανιάτης : «Η χώρα μας θα μπορεί να λειτουργήσει ως πύλη εισόδου ενεργειακών προϊόντων»

Αισιόδοξα μηνύματα για τις διεθνείς συνεργασίες της Ελλάδας για το φυσικό αέριο προκύπτουν από τις επαφές που έχει η ελληνική κυβέρνηση με ηγέτες κρατών, τα οποία κατέχουν ρόλο κλειδί στην διανομή του φυσικού αερίου. Ένα πρόσφατο παράδειγμα, αποτελούν οι συζητήσεις που έγιναν μεταξύ του υπουργού ΠΕΚΑ, Γ. Μανιάτη και του Αζέρου Προέδρου, Ilham Heydar Oglu Aliyev, κατά την επίσκεψη του τελευταίου στην Αθήνα.

Ο κ. Μανιάτης τόνισε το έντονο ενδιαφέρον από την πλευρά του ελληνικού κράτους για την δημιουργία του αγωγού φυσικού αερίου Αιγαίου-Βαλτικής και αναφέρθηκε στα συγκεκριμένα οφέλη που θα προκύψουν εφόσον θα μετατραπεί η χώρα μας σε πύλη εισόδου του φυσικού αερίου από την Κασπία και βασικός διανομέας για την υπόλοιπη Ευρώπη. Αναφερόμενος στις σχετικές συζητήσεις που διεξήχθησαν με τον Αζέρο Πρόεδρο, ο υπουργός ΠΕΚΑ, επεσήμανε τα εξής: «Στις συναντήσεις που είχε με τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, τον κ. Κ. Παπούλια, και τον Πρωθυπουργό, κ. Αντ. Σαμαρά, με τη συμμετοχή του Αντιπροέδρου της κυβέρνησης, κ. Β. Βενιζέλου, τη δική μου, όπως και του Υπουργού Ανάπτυξης, του κ. Ν. Δένδια, είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε όλα τα θέματα διμερούς ενδιαφέροντος.

Πρέπει να αναφέρω κάτι που τονίστηκε και στις συναντήσεις μας, τόσο από τον κ. Παπούλια, όσο και από τους κ.κ. Σαμαρά και Βενιζέλο: Ο ρόλος της χώρας μας δεν είναι απλώς διαμετακομιστικός προκειμένου να στέλνουμε στην Ιταλία φυσικό αέριο και από εκεί στην υπόλοιπη Ευρώπη. Έχει τεράστια σημασία ότι διανοίγεται μια μεγάλη προοπτική να δημιουργηθεί ένας νέος αγωγός φυσικού αερίου που θα ξεκινά από τη βόρεια Ελλάδα, θα συνδέει το δικό μας δίκτυο με το εθνικό δίκτυο της Βουλγαρίας και στη συνέχεια θα συνδέει το βουλγαρικό δίκτυο με τη Ρουμανία, την Ουγγαρία, και τις υπόλοιπες χώρες ως τη Βαλτική, ώστε να δημιουργήσουμε αυτό που έχουμε αρχίσει πια να διαμορφώνουμε ως πρόταση της Ελλάδας, τη δημιουργία δηλαδή του αγωγού Φυσικού Αερίου Αιγαίου -Βαλτικής.

Είναι στην πραγματικότητα ένας νέος αγωγός φυσικού αερίου που θα τροφοδοτεί όλες τις χώρες, ξεκινώντας από την Ελλάδα ως τη Βαλτική. Η χώρα μας θα μπορεί να λειτουργήσει ως πύλη εισόδου ενεργειακών προϊόντων, σε μια Ευρώπη βαθιά διψασμένη για όσο το δυνατόν μεγαλύτερες ποσότητες φυσικού αερίου.

Τελικός στόχος είναι, από τη μια να δώσουμε φθηνή ηλεκτρική ενέργεια στις βιομηχανίες και την οικονομία των ευρωπαϊκών κρατών, έτσι ώστε να έχουμε ανταγωνιστικότητα άρα να έχουμε νέες θέσεις εργασίας και να καταπολεμήσουμε τη μάστιγα της ανεργίας. Δεύτερος στόχος, ασφαλώς, είναι να παρέχουμε φθηνή ηλεκτρική ενέργεια στα νοικοκυριά της Ευρώπης διότι, όπως κάθε φορά επαναλαμβάνω και ως Προεδρεύων του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, στην Ευρώπη έχουμε πάνω από 50 εκατ. πολίτες που αντιμετωπίζουν το φάσμα της ενεργειακής φτώχειας. Άρα, όλες οι κυβερνήσεις έχουν χρέος να πάρουν πρωτοβουλίες για την ενεργειακή αυτάρκεια και ασφάλεια, προκειμένου να διασφαλίσουν ένα καλύτερο μέλλον για την ευρωπαϊκή οικονομία, αλλά και τους ευρωπαϊκούς λαούς.»

Παράλληλα, ο κ. Μανιάτης έκανε λόγο για την έναρξη μιας στρατηγικής συνεργασίας ανάμεσα στην Ελλάδα και το Αζερμπαϊτζάν, υπογραμμίζοντας ότι «η Ελλάδα μπορεί πράγματι να αποτελέσει τον βασικό πυλώνα της στρατηγικής συνεργασίας ανάμεσα στο Αζερμπαϊτζάν και όλη την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι λοιπόν μια εξαιρετική συγκυρία, εμείς, ως Ελλάδα να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας προκειμένου να προχωρήσουμε σύμφωνα με τα χρονοδιαγράμματα όλα τα προγράμματα. Είναι απολύτως βέβαιο ότι έτσι θα πάμε.»

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο…

Οι πρωτοβουλίες από την ελληνική πλευρά

Σημαντικός τείνει να είναι και ο ρόλος της Ελλάδας στο θέμα της ενεργειακής ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης και προς αυτή κατεύθυνση κινούνται και οι πρωτοβουλίες του ΥΠΕΚΑ με συγκεκριμένες προτάσεις προς την Προεδρία της ΕΕ για θέματα Ενέργειας.

Ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γιάννης Μανιάτης, με επιστολή του προς τον Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Επίτροπο για θέματα Ενέργειας, Günther Oettinger, και τον Προεδρεύοντα του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, Αν. Υπουργό Οικονομικής Ανάπτυξης της Ιταλίας, ClaudioDeVincenti, πρότεινε τη δημιουργία ευρωπαϊκού μηχανισμού έκτακτης ανάγκης υπό την εποπτεία της ΕΕ με στόχο την κατά προτεραιότητα παράδοση ΥΦΑ στις ευρωπαϊκές αγορές που το έχουν μεγαλύτερη ανάγκη.

Ειδικότερα, η ελληνική πρωτοβουλία προτείνει τη δημιουργία ενός μηχανισμού, υπό την εποπτεία όλων των εμπλεκόμενων μερών, (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπρόσωποι Υπουργείων, εκπρόσωποι Ρυθμιστικών Αρχών, Διαχειριστές υποδομών, έμποροι, προμηθευτές με διαχειριστικό ρόλο και εξουσίες ως προς την διαχείριση της κρίσης), που θα επιτρέψει τον ενιαίο συντονισμό της αγοράς LNG από πλευράς Ευρώπης με στόχο να καταμερισθούν και δρομολογηθούν τα φορτία LNG προς τα Κράτη-Μέλη που τα έχουν περισσότερο ανάγκη στο ενεργειακό τους ισοζύγιο.

Ο μηχανισμός θα λειτουργεί μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας πληροφόρησης και συναλλαγής, όπου θα καταγράφονται τα φορτία LNG από πλευράς ευρωπαϊκών χωρών και προμηθευτών, οι τιμές τους και οι αντίστοιχες συναλλαγές και δρομολογήσεις φορτίων LNG προς άλλα κράτη – μέλη που τα έχουν ανάγκη. Έτσι, μπορούν να προβλεφθούν και χρηματοδοτήσεις από τα Ευρωπαϊκά Ταμεία πιστώσεων προς κράτη-μέλη, των οποίων οι εταιρείες τους έχουν υποστεί αποδεδειγμένα οικονομικές απώλειες από την πώληση φορτίων LNG σε εταιρίες άλλων κρατών-μελών. Ο προτεινόμενος μηχανισμός θα μπορεί να ενεργοποιείται ώστε να αντιμετωπίζει στην πράξη τις κρίσεις ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού, είτε αυτές είναι εκτεταμένες, είτε αφορούν σε μικρότερες ευρωπαϊκές περιφέρειες (π.χ. Βαλκάνια).

Σημειώνεται πως σε αντίστοιχη κρίση, το 2009, η Ελλάδα μπόρεσε να τροφοδοτήσει με φυσικό αέριο τη Βουλγαρία για λίγες ημέρες, γεγονός που μνημονεύεται ακόμη, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και θεωρείται κλασσικό παράδειγμα κοινοτικής αλληλεγγύης.