“Παρεμβάσεις βιώσιμης ανάπτυξης που θα διαμορφώσουν στρατηγικό πλεονέκτημα για τη χώρα”

ECONOMIST: 9ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΑ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ
Seeking a new balance amidst a derailed green transition
13 και 14 Οκτωβρίου 2025  Divani Apollon Palace & Thalasso, Kavouri
Online μετάδοση: YouTube Economist Impact SE Europe Events
Υπό την αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Δημοκρατίας κυρίου Κωνσταντίνου Αν. Τασούλα

Assia Bensalah Alaoui, Πρέσβειρα εκ προσωπικοτήτων του Βασιλιά του Μαρόκου και συμπρόεδρος του Φόρουμ Malabo Montpellier
Ένας κόσμος όπου η κλιματική άρνηση, οι μονομερείς πολιτικές και οι γεωπολιτικές ρήξεις επιτείνουν τους υπαρξιακούς κινδύνους βρέθηκε στο επίκεντρο της ομιλίας της πρέσβειρας εκ προσωπικοτήτων του Βασιλιά του Μαρόκου και συμπρόεδρος του Malabo Montpellier Forum Assia Bensalah Alaoui, η οποία μίλησε για την εποχή της «Μεγάλης Επιτάχυνσης» – της ανθρώπινης μανίας ανάπτυξης που καθορίζει το «Ανθρωπόκαινο». Τόνισε με έμφαση ότι το 2025 «οι φυσικές καταστροφές προκάλεσαν ζημιές 135 δισ. δολαρίων, επιβεβαιώνοντας τις προειδοποιήσεις της IPCC». Η λύση, σημείωσε, βρίσκεται στην επιβράδυνση της καταστροφής και στην επιτάχυνση της βιωσιμότητας. Κάλεσε σε νέα «παγκόσμια διακυβέρνηση του χρόνου», με επιστημονική ακεραιότητα, τεχνολογικούς περιορισμούς και οικονομικά μοντέλα που ευθυγραμμίζονται με τα οικολογικά όρια. Πρότεινε τη συγκρότηση «συνασπισμών των προθύμων» για μια κοινωνική και οικολογική πολυμέρεια, εμπνευσμένη από την αφρικανική αρχή του Ubuntu – «να φτιάχνουμε την ανθρωπότητα μαζί» και κάλεσε τους ηγέτες να εναρμονίσουν την ταχύτητα της ανάπτυξης με τα όρια του πλανήτη, ώστε η ανθρωπότητα να διατηρήσει έναν κόσμο κατοικήσιμο.

Αρχικώς, αναφερόμενη στον ρόλο του Malabo Montpellier Forum, είπε ότι είναι η βάση όπου μέσα από εκθέσεις κι έρευνες προσπάθησαν να δώσουν τις βέλτιστες πρακτικές για τη διασφάλιση τροφίμων από όλη την Αφρική, «προκειμένου να πείσουμε τους ηγέτες να υιοθετήσουν τις ιστορίες επιτυχίας που παρουσιάσαμε», όπως σημείωσε.

Ansis Zeltiņš, Πρόεδρος, Ευρωπαϊκός Οργανισμός Λιμένων
Τα τελευταία δέκα χρόνια ιδίως έχουν αλλάξει πολλά σε σχέση με τα λιμάνια, επεσήμανε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Λιμένων Ansis Zeltiņš, προσθέτοντας ότι τα λιμάνια προσφέρουν πλέον πολλές νέες υπηρεσίες και δεν ασχολούνται μόνο με τα logistics. Αναφέρθηκε στη σημασία της πράσινης μετάβασης ιδίως για τους μεσογειακούς λιμένες και μίλησε για την ανάπτυξη υποδομών για καύσιμα στα λιμάνια και γενικότερα για τον νέο ρόλο των λιμανιών ως energy hubs. Ο κ. Zeltiņš έκανε επίσης αναφορά στο σύστημα εμπορίας καυσίμων καθώς και στην ανάγκη ανάπτυξης της κυβερνοασφάλειας των λιμανιών, που έχει σχέση και με την ψηφιοποίησή τους αλλά και με τη στρατιωτική-γεωπολιτική διάστασή τους.

Απόστολος Καμαρινάκης, πρόεδρος της Ένωσης Λιμένων Ελλάδας
Η Μεσόγειος είναι μια εξαιρετικά ευάλωτη θάλασσα, σημείωσε ο πρόεδρος της Ένωσης Λιμένων Ελλάδας Απόστολος Καμαρινάκης, παραθέτοντας σημαντικές περιβαλλοντικές απειλές για την περιοχή, όπως είναι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, η πίεση στη βιοποικιλότητα, η υπεραλίευση, η μόλυνση κ.ά. Χαρακτήρισε τα λιμάνια «κόμβους ενεργειακής μετάβασης», καθώς, όπως είπε, προσφέρουν πλέον νέες τεχνολογίες, νέα καύσιμα, δυνατότητα παροχής ενέργειας από την ενδοχώρα κ.ά. Ο ίδιος αναφέρθηκε στην ανάγκη να υιοθετήσουν οι λιμένες τα κριτήρια ESG. Σχολίασε για αυτό ότι δεν είναι «πολυτέλεια», αλλά με αυτόν τον τρόπο τα λιμάνια θα εξασφαλίσουν επενδύσεις, θα διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητά τους και θα διατηρήσουν τις σχέσεις εμπιστοσύνης με την κοινωνία.

Diane Gilpin, Ιδρύτρια και Διευθύνουσα Σύμβουλος, Smart Green Shipping
Σε νέες τεχνικές και μεθόδους για μια πιο «πράσινη» ναυτιλία αναφέρθηκε η ιδρύτρια και διευθύνουσα σύμβουλος της Smart Green Shipping Diane Gilpin, τονίζοντας ότι πρέπει να αλλάξει ο τρόπος σκέψης και όχι μόνο να προχωρήσει η απανθρακοποίηση. Αναφέρθηκε στην καινοτομία που αναπτύχθηκε στη Βρετανία γύρω από την εξοικονόμηση καυσίμου στα πλοία και τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου, τη λεγόμενη wind-as-a-service, και στη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων στη ναυτιλία φορέων προκειμένου η πολυπλοκότητα του τομέα να εξελιχθεί σε εμπορικό πλεονέκτημα.

Κωνσταντίνος Αραβώσης, Καθηγητής και Κάτοχος της έδρας UNESCO για την Πράσινη Καινοτομία και την Κυκλική Καινοτομία στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Στην ανάγκη νέων, πράσινων και κυκλικών μοντέλων παραγωγής εστίασε ο καθηγητής και κάτοχος της έδρας UNESCO για την Πράσινη Καινοτομία και την Κυκλική Καινοτομία στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Κωνσταντίνος Αραβώσης, προσθέτοντας ότι αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με το περιβάλλον, αλλά είναι απαραίτητο και για να διατηρήσουν οι αντίστοιχοι τομείς της οικονομίας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Αναφέρθηκε στο σχέδιο δράσης της ΕΕ για την κυκλική οικονομία και έδωσε έμφαση στον ρόλο της καινοτομίας. Αναφέρθηκε επίσης στην έννοια του eco-designing και τη δυνατότητα τα απόβλητα να χρησιμοποιούνται πλέον για παραγωγή ενέργειας και παραγωγή νέων προϊόντων. Ο στόχος της ΕΕ, πρόσθεσε, είναι να έχουν μειωθεί κατά 90% τα απορρίμματα στις χωματερές μέχρι το 2030, ένας στόχος από τον οποίο η Ελλάδα είναι τώρα πολύ μακριά, όπως είπε, καθώς μόνο το 20% των απορριμμάτων στην Ελλάδα ανακυκλώνεται, έναντι 65% που είναι ο στόχος της ΕΕ για το 2030. Δεν θέλουμε μόνο βιώσιμη παραγωγή αλλά και βιώσιμη κατανάλωση, τόνισε ο καθηγητής, δίνοντας περαιτέρω έμφαση στην ανάγκη να γίνεται διαχωρισμός των απορριμμάτων στο σπίτι και να αξιοποιούνται τα οργανικά απόβλητα.

Μαρία Κάμμα, Δήμαρχος Τήλου
«Η αλλαγή δεν έρχεται μόνο με τα μηχανήματα και την τεχνολογία αλλά από τις κοινωνίες και τους ανθρώπους», είπε η δήμαρχος Τήλου Μαρία Κάμμα, περιγράφοντας πώς ένα μικρό νησί με περιορισμένους πόρους και χωρίς θεσμικό πλαίσιο κατάφερε να πετύχει ενεργειακή αυτονομία. Όπως εξήγησε, το μεγαλύτερο εμπόδιο δεν ήταν η τεχνολογία ούτε η πειθώ των κατοίκων αλλά «η ύπαρξη της γραφειοκρατίας» και η απουσία κανόνων που να επιτρέπουν την υλοποίηση ενός τόσο πρωτοποριακού έργου. Παρόλα αυτά, η Τήλος έγινε παράδειγμα για όλη τη Μεσόγειο, αποδεικνύοντας ότι «όλα είναι δυνατά – τα κατάφερε η Τήλος, άρα όλοι μπορούν». Η πράσινη μετάβαση, πρόσθεσε, «έφερε ανατροπή στους κατοίκους», οι οποίοι άλλαξαν νοοτροπία, έγιναν πιο προσεκτικοί στην κατανάλωση και πρωτοστάτησαν στη διαχείριση απορριμμάτων. Οι ΧΥΤΑ έκλεισαν και αντικαταστάθηκαν από ένα νέο σύστημα κυκλικής διαχείρισης, ενώ στο νησί αναπτύχθηκαν επιχειρηματικές πρωτοβουλίες που συνδέουν την τοπική οικονομία με το περιβάλλον, ανέφερε η  κ. Κάμμα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαρακτήρισε την Τήλο «το πρώτο πράσινο νησί της Μεσογείου» αναγνωρίζοντας τη συμβολή της σε μια νέα, βιώσιμη πορεία. «Το επόμενο στοίχημα είναι η αυτάρκεια σε όλα τα επίπεδα», είπε η δήμαρχος αναφερόμενη στην ανάγκη για ενίσχυση της τοπικής παραγωγής, ορθολογική διαχείριση του νερού και καθιέρωση κυκλικής οικονομίας σε κάθε τομέα της νησιωτικής ζωής.

Δέσποινα Παληαρούτα, Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών
Η πράσινη μετάβαση αποτελεί εθνική προτεραιότητα για την Ελλάδα, με σαφές σχέδιο που δίνει έμφαση στα νησιά ως «πιλότους» βιώσιμης ανάπτυξης, όπως ανέφερε η γενική γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών Δέσποινα Παληαρούτα. «Έχουμε δημάρχους που τους αξίζουν συγχαρητήρια γιατί προχώρησαν σε δράσεις πράσινης ενέργειας με απτό αποτύπωμα στον τόπο τους», είπε, τονίζοντας ότι τα νησιά βρίσκονται στην καρδιά της εθνικής στρατηγικής. Η ίδια προανήγγειλε σειρά έργων που βρίσκονται σε εξέλιξη ή προγραμματισμό, όπως ηλεκτρικές διασυνδέσεις, μονάδες αφαλάτωσης, φράγματα και πλωτά αιολικά πάρκα, σημειώνοντας ότι οι δράσεις αυτές θα λειτουργήσουν ως πρότυπα για την υπόλοιπη χώρα. Εξήρε την πρόοδο της Τήλου, της Αστυπάλαιας, της Χάλκης και του Άη Στράτη, επισημαίνοντας ότι αποτελούν ζωντανά παραδείγματα πράσινης καινοτομίας. Αναφερόμενη στη διεθνή αναγνώριση των ελληνικών νησιών, η κ. Παληαρούτα υπενθύμισε τη δήλωση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία τα χαρακτήρισε «μοντέλα κλιματικής ουδετερότητας» που δείχνουν τον δρόμο για ένα μέλλον χωρίς ορυκτά καύσιμα. Όπως υπογράμμισε, «η συνεργασία του Υπουργείου με την τοπική αυτοδιοίκηση είναι στενή και συνεχής»· χρειάζεται, είπε, «διαρκής ζύμωση για να φτάσουμε στο βέλτιστο αποτέλεσμα».

Νίκος Κομηνέας, Δήμαρχος Αστυπάλαιας
«Η κοινωνία, αν καταλάβει και ενστερνιστεί το όραμα για ένα βιώσιμο μέλλον, θα είναι μαζί σου», είπε ο δήμαρχος Αστυπάλαιας Νίκος Κομηνέας, περιγράφοντας πώς το νησί μετατράπηκε σε εργαστήριο πράσινης μετάβασης με τη συμμετοχή των πολιτών. Η πρωτοβουλία για τη γενικευμένη ηλεκτροκίνηση ξεκίνησε ύστερα από δημόσιο διάλογο και διαβούλευση με τους κατοίκους, οι οποίοι σταδιακά αγκάλιασαν το σχέδιο. «Ό,τι κάναμε, έγινε μαζί με τους πολίτες», σημείωσε. Το μεγαλύτερο εμπόδιο ήταν η παραγωγή ενέργειας για τη φόρτιση των οχημάτων, καθώς το έργο βρέθηκε αντιμέτωπο με «έναν γραφειοκρατικό Γολγοθά», όπως είπε. Σήμερα η Αστυπάλαια προχωρά στη δημιουργία νέου σταθμού ηλεκτροπαραγωγής με φωτοβολταϊκά και μπαταρίες, ένα έργο που θα εξασφαλίσει την ενεργειακή αυτάρκεια του νησιού. Η κοινωνία, είπε, βλέπει πλέον τα οφέλη: «Μια οδηγός ταξί που στην αρχή αντιδρούσε, τώρα μου είπε: δήμαρχε, πριν ήθελα 100 ευρώ πετρέλαιο την ημέρα, τώρα χρειάζομαι 15 ευρώ για να φορτίσω το όχημα». Το επόμενο βήμα είναι η διαχείριση των υδάτινων πόρων, με σχέδια αξιοποίησης του νερού από βιολογικούς καθαρισμούς για άρδευση. «Τα νησιά μας μπορούν να γίνουν παραδείγματα ότι με στοχευμένες πρακτικές όλος ο πλανήτης μπορεί να γίνει βιώσιμος», σημείωσε κλείνοντας ο δήμαρχος Αστυπάλαιας.

Γιώργος Πεχλιβάνογλου, Γενικός Διευθυντής, Eunice Energy Group
Η τεχνολογία για την ενεργειακή αυτονομία των νησιών είναι πλέον ώριμη, αλλά «το πρόβλημα δεν είναι τεχνικό – είναι ζήτημα αποφάσεων», όπως τόνισε ο γενικός διευθυντής του Eunice Energy Group Γιώργος Πεχλιβανόγλου. Τα τελευταία χρόνια, είπε, έχουν γίνει σημαντικά βήματα για τη θεμελίωση και ωρίμανση των συστημάτων μικροδικτύων, τα οποία μπορούν να μετατρέψουν τα νησιά σε πλήρως αυτόνομες ενεργειακές κοινότητες. Ο ίδιος υπογράμμισε ότι η τεχνολογία «έχει ήδη δώσει τη λύση», όμως απαιτείται εκσυγχρονισμός του νομοθετικού πλαισίου και μείωση της γραφειοκρατίας, που εξακολουθεί να λειτουργεί ως τροχοπέδη. «Τα νησιά μπορούν να πάρουν την τύχη στα χέρια τους», είπε, συνδέοντας το ζήτημα της ενεργειακής αυτονομίας με την ανθεκτικότητα απέναντι στις γεωπολιτικές κρίσεις και φέρνοντας ως παράδειγμα τον πόλεμο στην Ουκρανία. Σύμφωνα με τον κ. Πεχλιβάνογλου, η μετάβαση πρέπει να στραφεί προς τη δημιουργία συστημάτων που μπορούν να λειτουργούν και off-grid, διασφαλίζοντας την ενεργειακή ασφάλεια κάθε νησιού και κάθε νοικοκυριού. «Η λύση είναι στα χέρια μας», κατέληξε, υπογραμμίζοντας ότι η ενεργειακή αυτάρκεια δεν είναι πλέον τεχνική πρόκληση αλλά πολιτική επιλογή.

Marnie McGregor, Πρόεδρος ΔΣ, Ecogenia
Η πράσινη μετάβαση μπορεί να επιταχυνθεί «όταν οι τοπικές κοινωνίες συνδέονται με την εθνική στρατηγική και οι νέοι συμμετέχουν ενεργά», τόνισε η πρόεδρος ΔΣ της Ecogenia Marnie McGregor. Αναφερόμενη στα παραδείγματα μικρών νησιών, υπογράμμισε ότι «οι ευκαιρίες για εξοικονόμηση πόρων και βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών είναι τεράστιες». Όπως είπε, οι αρχικές αντιδράσεις συχνά μετατρέπονται σε συνεργασία, «όταν οι πολίτες βλέπουν τα οφέλη μιας βιώσιμης δράσης». Οι πόλεις και οι τοπικές κοινότητες, πρόσθεσε, πρέπει να βρίσκονται «στην πρώτη γραμμή των αλλαγών», δοκιμάζοντας νέες πρακτικές και ευαισθητοποιώντας τους πολίτες τους γύρω από τα ζητήματα της πράσινης ανάπτυξης. H κ. McGregor τόνισε ότι η πράσινη πολιτική δεν μπορεί να είναι μόνο απόφαση κυβερνήσεων· χρειάζεται «να συνδεθεί το εθνικό με το τοπικό επίπεδο, ώστε οι πρωτοβουλίες να αποκτούν πραγματικό αντίκτυπο».

Simone Cipriani, Επίκουρος Καθηγητής στο Paris Institute of Political Studies, Κοσμήτορας του Milano Fashion Institute, Ιταλία
Η βιωσιμότητα έχει εισβάλει πλέον και στη μόδα «όχι ως τάση, αλλά ως αναγκαιότητα», τόνισε ο επίκουρος καθηγητής στο Paris Institute of Political Studies και κοσμήτορας του Milano Fashion Institute Simone Cipriani. Όπως είπε, η αλλαγή αυτή «ενισχύεται από την ανάδυση νέων αξιών και προτύπων» που διαμορφώνονται μέσα από τα social media και τους influencers, οι οποίοι καθορίζουν τη σχέση των νέων με το στιλ και την κατανάλωση. «Ο κόσμος ξοδεύει λιγότερα για τη μόδα και περισσότερα για την εμπειρία», σημείωσε, περιγράφοντας τη στροφή της Γενιάς Ζ προς πιο συνειδητές επιλογές. Για να επικοινωνήσεις μαζί της, πρόσθεσε, «πρέπει να πας μέσω των influencers», αν και ένα τμήμα της γενιάς αυτής «απορρίπτει πλήρως τη λογική της μόδας». Ανέφερε ότι η βιομηχανία καλείται να επαναπροσδιορίσει το επιχειρηματικό της μοντέλο, «επενδύοντας στη δημιουργία πλατφορμών που θα παράγουν πολιτισμό και αξία». Η βιωσιμότητα, είπε, απαιτεί συνδημιουργία, καινοτομία και αλλαγή νοοτροπίας, με στόχο μια μόδα που θα είναι ταυτόχρονα δημιουργική, υπεύθυνη και ανθεκτική. «Η μεγαλύτερη πρόκληση για τη βιομηχανία σήμερα», κατέληξε, «είναι να πετύχει τη δική της μορφή βιωσιμότητας».

Στέφανος Αγιάσογλου, Διευθύνων Σύμβουλος, Ο.ΣΥ.
Η πράσινη μετάβαση στις αστικές συγκοινωνίες «δεν αφορά μόνο τα οχήματα, αλλά και τον τρόπο που βλέπουμε τον επιβάτη», τόνισε ο διευθύνων σύμβουλος της Ο.ΣΥ. Στέφανος Αγιασόγλου. Όπως είπε, η ανανέωση του στόλου με ηλεκτρικά, υδρογονοκίνητα και φυσικού αερίου λεωφορεία «έχει αλλάξει το τοπίο», ωστόσο η πραγματική πρόκληση είναι να πειστεί ο πολίτης «να αφήσει το αυτοκίνητο πίσω και να επιλέξει τα μέσα μεταφοράς». Ο στόλος της Αθήνας αριθμεί 1.500 λεωφορεία, εκ των οποίων 450 –πλέον– κινούνται ήδη με φυσικό αέριο. Ο στόχος, όπως είπε, είναι η πλήρης αντικατάσταση του στόλου μέσα στα επόμενα χρόνια, με τεχνολογίες μηδενικών ή χαμηλών ρύπων. Στη συνέχεια, ο κ. Αγιάσογλου ανέφερε ότι «αρχίσαμε να βλέπουμε τον επιβάτη ως καταναλωτή», εξηγώντας ότι η νέα φιλοσοφία επικεντρώνεται στην εμπειρία μετακίνησης. Τα νέα οχήματα, όπως είπε, προσφέρουν Wi-Fi, φορτιστές, πρόσβαση σε πληροφορίες μέσω QR code και δυνατότητα για online υπηρεσίες. «Δεν θέλουμε μόνο καλύτερο προϊόν, αλλά καλύτερη υπηρεσία», σημείωσε. «Σε περίπου ενάμιση χρόνο», πρόσθεσε, «θα έχουμε επαρκή στοιχεία για να δούμε πού έχουμε φτάσει και αν ο στόχος μας έχει επιτευχθεί».

Παύλος Βλάχος, Κάτοχος της Έδρας «Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και Βιωσιμότητας Θεόδωρος Παπαλεξόπουλος», Καθηγητής Marketing, Alba Graduate Business School, The American College of Greece
Οι καταναλωτές δηλώνουν ότι προτιμούν υπεύθυνες επιχειρήσεις, όμως τα δεδομένα αποκαλύπτουν κάτι βαθύτερο: μια ασυνείδητη δυσπιστία απέναντι στην εταιρική κοινωνική ευθύνη. Αυτή τη «σιωπηρή προκατάληψη» ανέδειξε ο κάτοχος της Έδρας «Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και Βιωσιμότητας Θεόδωρος Παπαλεξόπουλος», καθηγητής marketing του Alba Graduate Business School, The American College of Greece Παύλος Βλάχος, παρουσιάζοντας έρευνα που έχει ήδη συζητηθεί στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Η μελέτη, σε συνεργασία με πανεπιστήμια της Ισπανίας, της Γαλλίας και του Καναδά, βασίστηκε σε επτά πειράματα με δοκιμές αντίδρασης, τεχνική που μετρά υποσυνείδητους συνειρμούς. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι πολλοί άνθρωποι συνδέουν αυτόματα την ΕΚΕ με ιδιοτελή κίνητρα, μειώνοντας την εμπιστοσύνη προς τις επιχειρήσεις. «Η λογική υποστηρίζει την ΕΚΕ, αλλά το ένστικτο συχνά την απορρίπτει», είπε. Υπογράμμισε ότι οι έρευνες κοινής γνώμης αποτυπώνουν μόνο τη «φιλτραρισμένη» πλευρά των αντιλήψεων. Για να ξεπεραστεί το στίγμα, οι επιχειρήσεις χρειάζεται να δείχνουν ταπεινότητα και να διαθέτουν αφήγημα: «Να επικοινωνούν όχι μόνο το τι κάνουν αλλά και το γιατί». «Μόνο έτσι θα κερδίσουν την εμπιστοσύνη που δεν μετριέται με λόγια, αλλά με αντανακλαστικά», πρόσθεσε ο κ. Βλάχος.

Παυλίνα Πρωτέου, Πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος της Beyond CSR
Η εταιρική κοινωνική ευθύνη «δεν μπορεί να λειτουργεί ως εργαλείο εξωραϊσμού αλλά ως έμπρακτη απόδειξη υπευθυνότητας», υπογράμμισε η πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της Beyond CSR Παυλίνα Πρωτέου, αναφέροντας ότι οι τηλεπικοινωνίες και οι τράπεζες «είναι περήφανες για τα CSR τους, αλλά ενίοτε στιγματίζονται από τη συμπεριφορά τους». Τόνισε πως «δεν πρέπει να λειτουργεί το CSR ως ξέπλυμα» και ότι οι επιχειρήσεις οφείλουν να υπερκεράσουν αυτά τα εμπόδια. Όπως είπε, «οι επιχειρήσεις πρέπει να είναι πιο ταπεινές ως προς τα επιτεύγματά τους, καθώς αυτά κρίνονται από την πραγματικότητα» και επεσήμανε ότι «τα παράπονα των καταναλωτών παραμένουν». «Οι πολίτες είναι και καταναλωτές, άρα πρέπει να είμαστε ρεαλιστές απέναντί τους», υπογράμμισε η κ. Πρωτέου.

Γιώργος Γιαννής, Καθηγητής και Διευθυντής του Τομέα Συγκοινωνιακού Σχεδιασμού και Μηχανικής, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει σαφείς στόχους, οδικούς χάρτες και προϋπολογισμούς για τον μετασχηματισμό προς βιώσιμες μεταφορές. Η Ελλάδα ακολουθεί τις οδηγίες της, ωστόσο, με περιορισμένη αποτελεσματικότητα λόγω έλλειψης βιώσιμης κουλτούρας κινητικότητας και αναποτελεσματικής εμπλοκής», σχολίασε ο καθηγητής και διευθυντής του Τομέα Συγκοινωνιακού Σχεδιασμού και Μηχανικής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου Γιώργος Γιαννής. Στο πλαίσιο αυτό, επεσήμανε ότι απαιτούνται θεμελιώδεις αλλαγές στα πρότυπα κινητικότητας, τόσο στις υποδομές όσο και στη διαχείριση, με τους αντίστοιχους προϋπολογισμούς. «Η αλλαγή της κουλτούρας κινητικότητας ξεκινά με ειλικρινή εμπλοκή των Αρχών και στη συνέχεια έρχεται η κοινή ευθύνη», συμπλήρωσε ο κ. Γιαννής.

Χάρης Σαχίνης, Διευθύνων Σύμβουλος, ΕΥΔΑΠ
Στις προκλήσεις που γεννούν για τη διαχείριση των υδάτων οι αυξημένες ξηρασίες στη Μεσόγειο λόγω της κλιματικής αλλαγής, αναφέρθηκε ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ Χάρης Σαχίνης. «Έχουμε τους πόρους, χρειάζεται όμως να δούμε πώς θα τα καταφέρουμε να τους αξιοποιήσουμε», σημείωσε χαρακτηριστικά, μιλώντας για λύσεις όπως η αφαλάτωση: «Είναι ακριβό σπορ και για να τοποθετήσεις τον μηχανισμό και για να τον λειτουργήσεις, καθώς απαιτεί πολλή ενέργεια. Αν όμως καταφέρεις να έχεις φτηνή ενέργεια, τότε μπορείς να τρέξεις την αφαλάτωση με χαμηλό κόστος». Ο κ. Σαχίνης περιέγραψε επίσης τη μέθοδο της επαναχρησιμοποίησης και εξήγησε ευρύτερα τη σημασία του τομέα της διαχείρισης των υδάτων, υπό την επισήμανση ότι η Ελλάδα έχει σχέδιο το οποίο θα παρουσιαστεί σύντομα από την κυβέρνηση.

Στελλίνα Σιαράπη, Γενική Γραμματέας Ιδιωτικών Επενδύσεων
Στον βαθμό που έχουμε υιοθετήσει το μοντέλο της βιωσιμότητας, το μέλλον θα είναι πολύ καλύτερο για τις νεότερες γενιές, παρατήρησε η γενική γραμματέας Ιδιωτικών Επενδύσεων Στελλίνα Σιαράπη, η οποία έδωσε έμφαση στον παράγοντα της εκπαίδευσης. Η ίδια έκανε λόγο για παραγωγικό μετασχηματισμό ο οποίος βρίσκεται σε εξέλιξη στην Ελλάδα, μέσα από παρεμβάσεις βιώσιμης ανάπτυξης που, κατά τη γνώμη της, θα διαμορφώσουν στρατηγικό πλεονέκτημα για τη χώρα.

Μαριάννα Ναθαναήλ, Επικεφαλής του Γραφείου του Ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) στην Ελλάδα
«Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η οποία έχει καθιερωθεί πλέον ως η κλιματική τράπεζα της Ευρώπης, δημιούργησε το 2020 τον πρώτο οδικό χάρτη για το κλίμα. Στο πλαίσιο αυτό, έχει αναλάβει τη δέσμευση να υλοποιήσει μέχρι το 2030 επενδύσεις ύψους 1 τρισ. ευρώ, με το 50% των χρηματοδοτήσεων ανά έτος να αφορά επενδύσεις βιώσιμης ανάπτυξης», επεσήμανε η επικεφαλής του Γραφείου του Ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) στην Ελλάδα Μαριάννα Ναθαναήλ, τονίζοντας ότι η βιωσιμότητα σήμερα δεν είναι πολυτέλεια.

Θεόδωρος Γαβριηλίδης, Επικεφαλής Επενδύσεων, LAMDA Development
Την πολιτική βιωσιμότητας που έχει εκπονήσει η επένδυση στο Ελληνικό περιέγραψε ο επικεφαλής επενδύσεων της LAMDA Development Θεόδωρος Γαβριηλίδης, ο οποίος μίλησε για σχεδιασμό προορισμών με θετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. «Μπορεί να ακούγεται θεωρητικό, αλλά πιστέψτε με, έχει απολύτως πρακτική εφαρμογή», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Γαβριηλίδης, ο οποίος εξήγησε ότι η βιωσιμότητα αποτελεί εξαιρετικά υψηλή προτεραιότητα της επενδυτικής στρατηγικής της εταιρείας. «Είχαμε την πολιτική και ήρθε η χρηματοδότηση και κούμπωσε», συμπλήρωσε, τονίζοντας ότι η εταιρεία μέχρι στιγμής έχει αντλήσει προς αυτήν την κατεύθυνση δάνεια άνω των 400 εκατ. ευρώ.

Αχιλλέας Ιωακειμίδης, Διευθυντής Βιώσιμης Ανάπτυξης, ΔΕΗ
Στη σημασία του reporting για τη χρηματοοικονομική πληροφόρηση ως διαδικασία με αξία για την αξιολόγηση των επιχειρήσεων βάσει των κριτηρίων ESG, αναφέρθηκε ο διευθυντής Βιώσιμης Ανάπτυξης της ΔΕΗ Αχιλλέας Ιωακειμίδης, ο οποίος μίλησε πάντως για ισχυρή πίεση την οποία δέχεται σήμερα ο εταιρικός κλάδος, καθώς καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα σε πολλά διαφορετικά πρότυπα βιωσιμότητας.

Αντώνιος Μουντούρης, Διευθυντής Υγιεινής, Ασφάλειας, Περιβάλλοντος & Βιώσιμης Ανάπτυξης, HELLENiQ ENERGY
«Έχει μπει στο τραπέζι η ποσοτικοποίηση με οικονομικούς όρους των ρίσκων και των ευκαιριών στο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης, γεγονός που αποτελεί οδηγό για τον επιχειρηματικό τομέα με στόχο την προσαρμογή του», υπογράμμισε ο διευθυντής υγιεινής, ασφάλειας, περιβάλλοντος & βιώσιμης ανάπτυξης της HELLENiQ ENERGY Αντώνιος Μουντούρης, ο οποίος περιέγραψε τα εργαλεία που είναι σήμερα διαθέσιμα πάνω στο δίπτυχο ανθεκτικότητα και ανταγωνιστικότητα.

Κιάρα Κόντη, Συνεταίρος και Επικεφαλής Υπηρεσιών Βιωσιμότητας, EY Ελλάδος
Για να μετρήσεις, να διαχειριστείς αποτελεσματικά και τελικά να νομισματοποιήσεις ως μια εταιρεία το όφελος της διαδικασίας, χρειάζεται προηγουμένως να κατανοήσεις καλά τι σημαίνει αρνητική επίπτωση από την κλιματική αλλαγή, σχολίασε η Κιάρα Κόντη, συνεταίρος και επικεφαλής Υπηρεσιών Βιωσιμότητας της EY Ελλάδος, η οποία ανέλυσε την εφαρμογή των προτύπων βιωσιμότητας σε όρους επιχειρηματικότητας.

Ιωάννης Νικολάου, Καθηγητής, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Η βιωσιμότητα και η οικονομική διαχείριση οφείλουν να αποτελούν ενιαία προσέγγιση στη στρατηγική της επιχείρησης, επεσήμανε ο καθηγητής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Ιωάννης Νικολάου, ο οποίος μίλησε για την τάση της «ισχυρής βιωσιμότητας» ως το πρότυπο που θα διέπει τις ενέργειες των εταιρειών σε επίπεδο εργαλείων για την εμπέδωση της βιώσιμης ανάπτυξης.

Υποτροφίες στους συμμετέχοντες του συνεδρίου
Τρεις υποτροφίες αποκλειστικά για τους συμμετέχοντες του συνεδρίου προσέφερε η METLEN Energy & Metals για το πρόγραμμα Executive Education του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) με τίτλο «Περιβαλλοντική, Κοινωνική και Εταιρική Διακυβέρνηση: Εργαλεία διαχείρισης και διαμόρφωσης στρατηγικής», που υποστηρίζεται από το UN Global Compact Network Greece. Η κλήρωση έγινε μέσω πιστοποιημένης διαδικασίας κατά τη διάρκεια του συνεδρίου υπό τον συντονισμό του καθηγητή του ΕΚΠΑ Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος σημείωσε ότι η ουσιαστική αυτή πρωτοβουλία δίνει την ευκαιρία σε νέους ανθρώπους να εξελίξουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης και ESG.

Κώστας Τσιάρας, Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
Με το δικαίωμα των πολιτών σε ασφαλή, επαρκή και ποιοτική τροφή συνέδεσε τη βιωσιμότητα της γεωργίας ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Κώστας Τσιάρας, παραθέτοντας ορισμένες από τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης για τον πρωτογενή τομέα. Σημείωσε ότι και ο πρωτογενής τομέας συμμετέχει στις αιτίες της κλιματικής κρίσης, σε ποσοστό άνω του 10%. Αναφέρθηκε ιδιαίτερα στις καταστροφές από τον τυφώνα Ντάνιελ στη Θεσσαλία καθώς και στο σχετικό, ad hoc πρόγραμμα στήριξης της Θεσσαλίας ύψους 310 εκατ. ευρώ. Σημείωσε ότι η κλιματική κρίση μειώνει την απόδοση βασικών καλλιεργειών και ότι μπαίνουμε σε εποχή περιορισμένων φυσικών πόρων, κάτι που θα έχει συνέπειες για τους καταναλωτές, όπως είπε. Επεσήμανε ότι η Ελλάδα είναι 19η παγκοσμίως στον κίνδυνο ανεπάρκειας νερού, προσθέτοντας ότι η γεωργία απορροφά το 85% του νερού που καταναλώνεται στη χώρα. Τόνισε ότι η κυβέρνηση προχωρά σε ριζική αλλαγή μοντέλου διαχείρισης των υδάτων και στο πλαίσιο αυτό βρίσκονται σε εξέλιξη 1.200 έργα. Ο κ. Τσιάρας πρόσθεσε ότι το υπουργείο εργάζεται για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της αγροτικής παραγωγής, για ενεργειακή αυτάρκεια, μεταξύ άλλων με τη χρήση φωτοβολταϊκών, για ενίσχυση της γεωργίας ακριβείας, την επαναφορά χρήσιμων παραδοσιακών μεθόδων αλλά και για μέτρα μείωσης του κόστους παραγωγής, μεταξύ άλλων μέσω της μείωσης φόρων. Τέλος, ο υπουργός σχολίασε ότι ο αγροτικός τομέας συνεχίζει να στηρίζει τις ελληνικές εξαγωγές, φθάνοντας τα 11, 25 δις ευρώ εξαγωγές το 2024.

Γιάννης Κεφαλογιάννης, Υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας
Η πρόκληση δεν είναι πλέον πώς θα αποφύγουμε τις κρίσεις αλλά πώς η κοινωνία θα μάθει να ζει με αυτές, πώς θα αναπτύξει ανθεκτικότητα, τόνισε ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Γιάννης Κεφαλογιάννης. Σχολίασε ότι παγκοσμίως απαιτούνται, σύμφωνα με στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, 360 δις δολάρια για την ανάπτυξη κλιματικής ανθεκτικότητας, αλλά δαπανώνται μόνο 60 δις, δηλαδή μόνο το ένα έκτο. Όσον αφορά τα προβλήματα που υπάρχουν σε αυτό το πεδίο, μίλησε για «μεροληψία του βραχυπρόθεσμου», θεσμικό κατακερματισμό, παρωχημένα μοντέλα αποτίμησης του κινδύνου αλλά και για «έλλειμμα αφηγήματος», καθώς ο κόσμος, όπως είπε, θα πρέπει να καταλάβει ότι η ανθεκτικότητα δεν είναι κόστος, αλλά πρέπει να αποτελέσει την πλέον αποδοτική επένδυσή μας. Τέλος, μίλησε για ανάγκη χρηματοδότησης και μέτρων σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο δίνοντας έμφαση στη συνεργασία κράτους, αυτοδιοίκησης, επιχειρήσεων και κοινωνίας των πολιτών.

Elina Bardram, Διευθύντρια Προσαρμογής & Ανθεκτικότητας, Επικοινωνίας και Σχέσεων με την Κοινωνία των Πολιτών, Γενική Διεύθυνση Δράσης για το Κλίμα, Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Η επιστήμη ξεκαθαρίζει ότι τα ακραία κλιματικά φαινόμενα θα γίνουν πιο έντονα και πιο συχνά, ενώ το οικονομικό κόστος από την κλιματική κρίση είναι ήδη τεράστιο, τόνισε η διευθύντρια Προσαρμογής & Ανθεκτικότητας, Επικοινωνίας και Σχέσεων με την Κοινωνία των Πολιτών της Γενικής Διεύθυνσης Δράσης για το Κλίμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Elina Bardram. Με βάση τις εξελίξεις, χρειάζεται ένα νέο σενάριο αναφοράς για τη θερμοκρασία για να κρίνουμε τη βιωσιμότητα των επενδύσεων, σχολίασε. Έδωσε έμφαση στην ανάγκη για κοινή δράση δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την ανάπτυξη κλιματικής ανθεκτικότητας. Από ένα μοντέλο προσανατολισμένο στην αποκατάσταση, επεσήμανε, πρέπει να κινηθούμε προς ένα μοντέλο που θα επικεντρώνεται στην πρόληψη και την προετοιμασία. Αναφέρθηκε επίσης στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο κλιματικής ανθεκτικότητας, πλαίσιο που θα ολοκληρωθεί το 2026, όπως είπε. Τέλος, τόνισε ότι οι λύσεις υπάρχουν αρκεί να συνεργαστούν όλα τα μέρη και μίλησε για την ανάγκη ανάπτυξης της «αγοράς ανθεκτικότητας», όπως είπε χαρακτηριστικά.

Κώστας Συνολάκης, Καθηγητής, Σχολή Μηχανικών Viterbi, Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας
Στη σημασία της συνεργασίας της επιστημονικής κοινότητας με τις αρμόδιες κρατικές αρχές και τις τοπικές κοινότητες για την έγκαιρη αντίδραση σε φυσικές καταστροφές εστίασε ο καθηγητής της Σχολής Μηχανικών Viterbi από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας Κώστας Συνολάκης. Με την αύξηση της θερμοκρασίας θα έχουμε κάθε χρόνο ακραία φαινόμενα, σχολίασε. Έφερε παραδείγματα για τον ρόλο των συστημάτων προειδοποίησης σε διάφορες φυσικές καταστροφές ανά τον κόσμο. Πρέπει να δρούμε πιο σοφά και πιο γρήγορα, είπε χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας ότι με τα σημερινά συστήματα οι κυβερνήσεις αντιδρούν πολύ αργά. Το παράθυρο χρόνου για να αντιδράσουμε θα είναι όλο και μικρότερο, υπογράμμισε ο κ. Συνολάκης, ενώ κλείνοντας εξήγησε πώς η γρήγορη επεξεργασία των πρώτων δεδομένων από μια φυσική καταστροφή και η γρήγορη σύνδεσή τους με τη δράση μπορεί να σώσει ζωές.

Γεώργιος Μπούστρας, Καθηγητής Εκτίμησης Κινδύνου, Σχολή Επιστημών, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου
Το 2025 ήταν το πιο δύσκολο έτος όσον αφορά τις πυρκαγιές στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τόνισε ο καθηγητής Εκτίμησης Κινδύνου από το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου Γιώργος Μπούστρας, σημειώνοντας ότι υπήρχαν πυρκαγιές σε κάθε μεσογειακή χώρα. Αναφέρθηκε στη λειτουργία των συστημάτων προειδοποίησης για τις πυρκαγιές τονίζοντας παράλληλα ότι χρειάζεται πολιτική βούληση προκειμένου η κρίση να μεταβληθεί σε ευκαιρία για αλλαγή καθώς και επικοινωνία μεταξύ των επιστημόνων και της πολιτείας και μια νέα κουλτούρα στην αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Στην Κύπρο πρόκειται να ιδρυθεί Υπουργείο Εσωτερικών και Πολιτικής Προστασίας, πρόσθεσε ενώ είπε ότι χρειάζεται να υιοθετήσουμε νέες αλλά και να επαναφέρουμε και παλιές μεθόδους. Τέλος, έκανε αναφορά στο πλαίσιο Σεντάι για τη διαχείριση φυσικών καταστροφών αλλά και την αντίστοιχη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Μάριος Αραμπατζής, Μέλος της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην 29η Σύνοδο του ΟΗΕ για το Κλίμα
Η μετάβαση έχει κόστος, αλλά μεγάλο κόστος έχει και η αδράνεια – και μάλιστα το κόστος θα είναι μεγαλύτερο σε πλημμύρες, πυρκαγιές, ξηρασίες και απώλειες ανθρώπινων ζωών, διαμήνυσε από το βήμα του Economist ο Μάριος Αραμπατζής, μέλος της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην 29η Σύνοδο του ΟΗΕ για το Κλίμα. Η δίκαιη μετάβαση δεν είναι απλά ανθεκτική – είναι απαραίτητη, υπογράμμισε, εξαίροντας την ανάγκη για απανθρακοποίηση και για ένα σαφές net-zero plan μέχρι το 2050 «χωρίς δικαιολογίες, καθυστερήσεις και πισωγυρίσματα». Τόνισε πως πρέπει να τεθούν νομικά δεσμευτικά deadline μέχρι το 2030 για τον άνθρακα, για το πετρέλαιο μέχρι το 2040 και για το φυσικό αέριο μέχρι το 2050. Αναφερόμενος στον ρόλο της Ευρώπης, διευκρίνισε πως αν θέλει να είναι ηγέτης θα πρέπει να το αποδεικνύει έμπρακτα και όχι μόνο στα λόγια. Καταλήγοντας, σε ό,τι αφορά τη νέα γενιά στην οποία και ο ίδιος ανήκει, διαβεβαίωσε πως διαθέτει τη θέληση, τα εργαλεία και τη γνώση για να συμβάλει στην υλοποίηση όλων αυτών των στόχων, αλλά θα πρέπει να υπάρχει για αυτή «θέση στο τραπέζι», ώστε οι σύγχρονες πολιτικές και αποφάσεις να ευθυγραμμίζονται και με το όραμα των νέων.

Θεοδώρα Κοσμοπούλου, Μέλος της Συμβουλευτικής Ομάδας Παιδιών και Νέων της UNICEF Ελλάδας
Κληρονομήσαμε αυτήν την κρίση, αλλά αρνούμαστε να μείνουμε αδρανείς, υπογράμμισε από το βήμα του Economist η Θεοδώρα Κοσμοπούλου, μέλος της Συμβουλευτικής Ομάδας Παιδιών και Νέων της UNICEF Ελλάδας. Τόνισε πόσο σημαντικό είναι να ακουστεί η φωνή των νέων με τρόπο ουσιαστικό σε μια προσπάθεια διάσωσης της πιθανότητας για ένα βιώσιμο μέλλον. Η ίδια περιέγραψε το δικό της ταξίδι στην κλιματική δικαιοσύνη μέσα από πρότζεκτ και διαγωνισμούς, επισημαίνοντας πως οι νέοι πλέον εργάζονται και δουλεύουν σε συμβούλια αλλάζοντας τη μορφή του ακτιβισμού. Καταλήγοντας, ανέφερε πως το ενδιαφέρον της νέας γενιάς για την καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης είναι υπαρκτό και αληθινό, όμως δεν παρέχονται οι κατάλληλες ευκαιρίες. Αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στη σημασία του εγγραμματισμού για το κλίμα, ενώ παράλληλα εξήρε την ανάγκη για συνεργασία όλων των γενεών στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. «Σας παρακαλούμε, ελάτε μαζί μας», ανέφερε κλείνοντας.