ΗΠΑ-Κίνα: Συμφώνησαν σε εμπορικό πλαίσιο για σπάνιες γαίες & σόγια

Οι ΗΠΑ και η Κίνα κατέληξαν σε προκαταρκτικό πλαίσιο εμπορικής συμφωνίας που αφορά τις εξαγωγές σπάνιων γαιών και τις αγορές αμερικανικής σόγιας, σε μια προσπάθεια αποκλιμάκωσης των εντάσεων ενόψει της επικείμενης συνάντησης του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον Κινέζο ομόλογό του, Σι Τζινπίνγκ.

Η εξέλιξη αυτή, που επιβεβαιώθηκε από τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, και κινεζικά κρατικά μέσα, θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά βήματα επαναδιαπραγματεύσεων των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του πλανήτη μετά από μήνες εμπορικών πιέσεων και δασμών εκατέρωθεν. Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, το Πεκίνο θα καθυστερήσει για τουλάχιστον έναν χρόνο την εφαρμογή νέου καθεστώτος εξαγωγικών αδειών για τις σπάνιες γαίες, κρίσιμα μέταλλα απαραίτητα για την παραγωγή κινητών τηλεφώνων, ηλεκτρικών οχημάτων και οπλικών συστημάτων. Ως προς τις «υποχρεώσεις» του Πεκίνου, η Κίνα θα αυξήσει σημαντικά τις εισαγωγές αμερικανικής σόγιας, μια κίνηση που στοχεύει στη στήριξη των αγροτικών περιοχών των ΗΠΑ, οι οποίες είχαν πληγεί από τον εμπορικό πόλεμο των προηγούμενων ετών. Αμερικανοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι η πρόοδος αυτή ανοίγει τον δρόμο για μια πιο «ρεαλιστική» εμπορική σχέση, χωρίς όμως να αίρει πλήρως τις εκατέρωθεν επιφυλάξεις.

Αυτό που αξίζει να επισημανθεί είναι ότι η συμφωνία έρχεται σε μια περίοδο εντεινόμενης αβεβαιότητας στις σχέσεις των δύο δυνάμεων. Η Ουάσιγκτον είχε εκφράσει ανησυχίες για τον κινεζικό έλεγχο της αγοράς των σπάνιων γαιών, περισσότερο από το 70% της παγκόσμιας παραγωγής, ενώ το Πεκίνο είχε κατηγορήσει τις ΗΠΑ ότι «πολιτικοποιούν το εμπόριο πρώτων υλών». Η συμβολική αξία της νέας συμφωνίας είναι μεγάλη: σηματοδοτεί την πρώτη συντονισμένη προσπάθεια αποκλιμάκωσης μετά την επιβολή των αμερικανικών κυρώσεων σε κινεζικούς τεχνολογικούς κολοσσούς και τις απαντήσεις του Πεκίνου με περιορισμούς εξαγωγών κρίσιμων ορυκτών.

Η επικείμενη συνάντηση Τραμπ-Σι, που αναμένεται να πραγματοποιηθεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες, θα καθορίσει το μέλλον του πλαισίου. Παρότι οι δύο πλευρές αποφεύγουν προς το παρόν δεσμευτικές δηλώσεις, διπλωματικές πηγές τονίζουν ότι «η συμφωνία αυτή είναι το πρώτο βήμα προς μια νέα φάση σταθερότητας».Ωστόσο, παραμένουν ανοιχτά ζητήματα, όπως η προστασία της τεχνολογικής πνευματικής ιδιοκτησίας, οι επιδοτήσεις και οι μη δασμολογικοί φραγμοί, τα οποία θα καθορίσουν αν το πλαίσιο θα μετατραπεί σε πραγματική εμπορική συμφωνία ή θα παραμείνει μια προσωρινή εκεχειρία.

Οι σπάνιες γαίες αποτελούν τη βάση για κρίσιμες τεχνολογίες του 21ου αιώνα, από τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και τις ανεμογεννήτριες έως τα κινητά τηλέφωνα και τα οπλικά συστήματα. Η πρόσβαση σε αυτές θεωρείται ζήτημα εθνικής ασφάλειας για τις ΗΠΑ και μοχλός στρατηγικής πίεσης για την Κίνα.Η νέα συμφωνία, αν και εύθραυστη, δείχνει ότι οι δύο πλευρές επιδιώκουν να μειώσουν το ρίσκο μιας νέας εμπορικής κρίσης, ιδιαίτερα ενόψει των αμερικανικών εκλογών και των αναταράξεων στις παγκόσμιες αγορές.

Την ίδια ώρα, οι τιμές της σόγιας και άλλων δημητριακών κατέγραψαν άνοδο, καθώς η πρόοδος στις διαπραγματεύσεις μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας αναζωπύρωσε τις ελπίδες για επίτευξη συμφωνίας που θα μπορούσε να βάλει τέλος στον πολύχρονο εμπορικό τους πόλεμο.

Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης σόγιας στο χρηματιστήριο του Σικάγου αυξήθηκαν έως και 1,7%, φθάνοντας σε υψηλό πενταμήνου, μετά τις δηλώσεις του Αμερικανού υπουργού Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ, ότι η Κίνα θα προχωρήσει σε «ουσιαστικές» αγορές σόγιας στο πλαίσιο συμφωνίας που βρίσκεται κοντά στην ολοκλήρωση. Παράλληλα, το σιτάρι και το καλαμπόκι κατέγραψαν επίσης άνοδο. Η γεωργική εμπορία ήταν μεταξύ των θεμάτων στα οποία οι δύο πλευρές κατέληξαν σε κατ’ αρχήν συμφωνία το Σαββατοκύριακο, προετοιμάζοντας το έδαφος για τους Ντόναλντ Τραμπ και Σι Τζινπίνγκ να επικυρώσουν τη συμφωνία αυτήν την εβδομάδα, στο περιθώριο της συνόδου APEC στη Νότια Κορέα. Η σόγια, που έχει αποτελέσει κεντρικό σημείο έντασης στον εμπορικό ανταγωνισμό των δύο αγροτικών υπερδυνάμεων, λειτουργεί τώρα ως «γλυκαντικό» για τον Τραμπ στο πλαίσιο μιας ευρύτερης συμφωνίας που θα καλύπτει από ημιαγωγούς έως σπάνιες γαίες, σύμφωνα με τον Τομπιν Γκόρεϊ, στρατηγικό αναλυτή της Cornucopia Agri Analytics.

Η Κίνα, ως μεγαλύτερος εισαγωγέας σόγιας παγκοσμίως, είχε χρησιμοποιήσει το προϊόν ως διαπραγματευτικό όπλο, αποφεύγοντας αγορές από τις ΗΠΑ και στρεφόμενη προς τη Νότια Αμερική για ιστορικά υψηλές εισαγωγές. Οι Αμερικανοί αγρότες, που υπέστησαν σημαντικές οικονομικές απώλειες, ζητούν από την Ουάσιγκτον να καταλήξει άμεσα σε συμφωνία με το Πεκίνο. Ωστόσο, οι κινεζικές εταιρείες επεξεργασίας σόγιας έχουν ήδη εξασφαλίσει τις περισσότερες προμήθειές τους για φέτος και για μέρος του 2026, περιορίζοντας το περιθώριο νέων παραγγελιών από τις ΗΠΑ. Τα υψηλά αποθέματα, οι εγχώριες παραγωγές και τα κρατικά αποθέματα προστατεύουν επιπλέον την αγορά από ενδεχόμενες ελλείψεις.

«Η Κίνα έχει ήδη αγοράσει μεγάλες ποσότητες σόγιας από τη Βραζιλία και την Αργεντινή, άρα οι βραχυπρόθεσμες ανάγκες της είναι περιορισμένες», δήλωσε ο Γκόρεϊ. «Αυτό που θα δούμε αργότερα είναι αύξηση των μελλοντικών πωλήσεων. Το ζήτημα πλέον είναι ο χρόνος, όχι ο όγκος».

Παρά τα θετικά σήματα, η Κίνα δεν έχει ακόμη επιβεβαιώσει την επανέναρξη των αγορών σόγιας από τις ΗΠΑ, γεγονός που κρατά τους επενδυτές επιφυλακτικούς. «Δύσκολα η Κίνα θα εγκαταλείψει την εξάρτησή της από τη Λατινική Αμερική», σχολίασε ο Άλβιν Τάι, αναλυτής γεωργικών αγορών στο Bloomberg Intelligence.