Η κυβερνητική πολιτική έναντι των τραπεζών
Ισορροπίες μεταξύ του κοινωνικού ρόλου των τραπεζών και της ιδιωτικοοικονομικής μορφής τους, κάνοντας για πρώτη φορά ξεκάθαρη αναφορά στη μέριμνα για τη μη επιβάρυνση των τραπεζικών ισολογισμών από δράσεις που θα στοχεύουν στην ανακούφιση υπερχρεωμένων νοικοκυριών και επιχειρήσεων, έκανε χθες ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας κατά την παρουσίαση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης στη Βουλή.
Στην ίδια κατεύθυνση ο πρωθυπουργός μίλησε για την ενίσχυση του ρόλου του Δημοσίου στις τράπεζες μέσω του ποσοστού ελέγχου του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας , με παράλληλο σεβασμό προς τα συμφέροντα των ιδιωτών μετόχων.
Μιλώντας για εξυγίανση και ανασυγκρότηση του τραπεζικού συστήματος, ο πρωθυπουργός τόνισε ότι αυτές προϋποθέτουν «καλά σχεδιασμένες και μελετημένες παρεμβάσεις». Στο πλαίσιο αυτό, προανήγγειλε τροποποίηση του νόμου που διέπει τη λειτουργία του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας «προκειμένου αυτό να ασκεί χωρίς περιορισμούς τα δικαιώματά του στις συστημικές τράπεζες, οι οποίες ανακεφαλαιοποιήθηκαν με χρήματα του ελληνικού λαού, λαμβάνοντας υπόψιν και τα δικαιώματα των ιδιωτών μετόχων».
Στο πλαίσιο της προστασίας των δανειοληπτών, ο πρωθυπουργός μίλησε για την ίδρυση ενδιάμεσου φορέα για τα «κόκκινα» και τα επιχειρηματικά δάνεια «που θα προστατεύει τα νοικοκυριά και τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες και θα μεριμνά για τη μη επιβάρυνση των τραπεζικών ισολογισμών». Μέχρι την ψήφιση των σχετικών νομοθετημάτων και των υπουργικών αποφάσεων για τη ρύθμιση των «κόκκινων» δανείων, «απαγορεύονται οι πλειστηριασμοί και η μεταβίβαση ενυπόθηκων δανείων, χωρίς τη συναίνεση του οφειλέτη, σε μη αναγνωρισμένους τραπεζικούς οργανισμούς και Έλληνες ή ξένους κερδοσκόπους».
Μέσω των προγραμματικών δηλώσεων αποδόθηκε στην εφεξής λειτουργία του τραπεζικού συστήματος κομβικός ρόλος για την ανάπτυξη και τις επενδύσεις, με την ίδρυση μάλιστα αναπτυξιακής τράπεζας για την «καινοτομία και την ανάπτυξη». Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε σε «αλλαγή του μοντέλου λειτουργίας των τραπεζών, οι οποίες θα αναλαμβάνουν να εκπληρώνουν ποιοτικούς και ποσοτικούς στόχους, για το καλό της Οικονομίας, της ανάπτυξης και των επενδύσεων και όχι εξυπηρετώντας άλλα συμφέροντα». Μάλιστα, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, οι τράπεζες θα παίξουν σημαντικό ρόλο στη μάχη για την αντιμετώπιση της διαφθοράς, της διαπλοκής, της φοροδιαφυγής, της φοροαποφυγής και των παράνομων συναλλαγών.
Τι νέο έφεραν οι προγραμματικές δηλώσεις για τις τράπεζες;
1) Δεν ακούστηκαν καθόλου λέξεις όπως «εθνικοποίηση» – «κρατικοποίηση» των τραπεζών που προεκλογικά βρίσκονταν ψηλά στη ρητορική ατζέντα υποψηφίων του ΣΥΡΙΖΑ, μαζί με τη ρητορική κατά του τραπεζικού συστήματος που εκμεταλλεύεται τους δανειολήπτες.
2) Αντιθέτως, για πρώτη φορά δόθηκε η διάσταση της τράπεζας – επιχείρησης, η οποία οφείλει να λειτουργεί με στόχο την ανάπτυξη και τις επενδύσεις, μεριμνώντας για την υγεία του ισολογισμού της. Γίνεται λόγος για μελετημένες και καλά σχεδιασμένες παρεμβάσεις του Δημοσίου.
3) Στο πλαίσιο αυτό, ο ενισχυμένος ρόλος του Δημοσίου δεν φαίνεται ότι θα υποκαθιστά τις τεχνοκρατικές αποφάσεις των διοικήσεων των τραπεζών. Οι τελευταίες, ωστόσο, θα ελέγχονται για την αποδοτικότητά τους στην επίτευξη ποιοτικών και ποσοτικών στόχων, όπως επίσης θα κρίνονται για τυχόν εξυπηρετήσεις συμφερόντων άλλων από αυτών της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας.
4) Δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στους ιδιώτες μετόχους και στην προσέλκυση επενδύσεων.
5) Η προεκλογική ρητορική υπέρ της προστασίας των δανειοληπτών επανατοποθετήθηκε σε ρεαλιστικές βάσεις. Δεν αναφέρθηκε καθόλου ο όρος «σεισάχθεια» και δεν έγινε λόγος για «χάρισμα δανείων», παρά μόνο για προστασία νοικοκυριών και μικρομεσαίων επιχειρηματιών, με παράλληλη προστασία της υγείας των τραπεζικών ισολογισμών. Κάτι που δείχνει ότι η κυβέρνηση θα έχει διάλογο και συνεργασία με τις τράπεζες για τα νομοθετήματα που θα αφορούν ελάφρυνση των υπερχρεωμένων νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
6) Η εξαγγελία για απαγόρευση των πλειστηριασμών δεν αποστασιοποιείται από τις εξαγγελίες των τραπεζών και υπό την προηγούμενη κυβέρνηση, ενώ διευκρινίστηκε ότι θα ισχύσει μέχρι την ψήφιση των νομοθετημάτων και των υπουργικών αποφάσεων για τις ρυθμίσεις των «κόκκινων» δανείων.
7) Για το ίδιο χρονικό διάστημα απαγορεύονται και οι μεταβιβάσεις ενυπόθηκων δανείων σε μη αναγνωρισμένα τραπεζικά ιδρύματα. Η κυβέρνηση φαίνεται να αφήνει περιθώριο διαλόγου με τις τράπεζες για πρακτικές ενεργητικής διαχείρισης των χαρτοφυλακίων τους. Σημειώνεται ότι στην πράξη καμία σχετική κίνηση δεν έχει ολοκληρωθεί από πλευράς τραπεζών, ωστόσο έχουν ανασταλεί σχεδιασμοί με αυτό το περιεχόμενο. Όπως φαίνεται, η διαχείριση των «κόκκινων» δανείων δεδομένου του προβλήματος των αυξημένων επισφαλειών θα αποτελέσει πεδίο διαλόγου μεταξύ κυβέρνησης – ΤτΕ – τραπεζών και τα όποια νομοθετήματα δεν θα αφίστανται ουσιαστικά πρακτικών που ήδη θα εφάρμοζαν οι τράπεζες στο μέτωπο των ρυθμίσεων δανείων.
8) Η κυβέρνηση επιθυμεί συνεργασία με τις τράπεζες, αναγνωρίζοντας ότι μέσω του τραπεζικού συστήματος μπορεί να επιτευχθεί η επανεκκίνηση της Οικονομίας. Η επιθυμητή συνεργασία με τις τράπεζες διευρύνεται και στο πεδίο πάταξης της διαφθοράς και φοροδιαφυγής.
9) Συμπερασματικά, κυβέρνηση και τράπεζες δεν θα είναι αντιμέτωπες. Ο «ενάρετος» ρόλος που αποδίδεται πλέον στις τράπεζες είναι καλά εξισορροπημένος με τον επιχειρησιακό τους χαρακτήρα και την αναγνώριση για την ανάγκη ενός υγιούς τραπεζικού συστήματος που θα παίξει ρόλο στην εγχώρια ανάπτυξη και στην προσέλκυση ξένων επενδυτών.
