Ανασχηματίζοντας τη ναυτιλία: προκλήσεις και ευκαιρίες
Η επιρροή της ελληνικής ναυτιλίας στην παγκόσμια ναυτιλιακή κοινότητα μέσω πρωτοβουλιών στο πεδίο της αποανθρακοποίησης, η ικανότητά της να ανταπεξέρχεται στις προκλήσεις και η ανάπτυξη της ναυπηγικής και ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας της ήταν μεταξύ των θεμάτων τα οποία τονίστηκαν στο πλαίσιο της «Greener Shipping Summit», που διοργανώθηκε από τη Newsfront/Naftiliaki υπό την αιγίδα της Marine Technical Managers Association (MARTECMA), στις 12 Νοεμβρίου στο ίδρυμα Ευγενίδου, στην Αθήνα.
Συνολικά, στο πλαίσιο της Greener Shipping Summit, περίπου 32 ομιλητές απευθύνθηκαν σε περισσότερους από 500 εκπροσώπους από 11 χώρες και 342 εταιρείες, οι οποίοι συγκεντρώθηκαν προκειμένου να συζητήσουν τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που διέπουν τη ναυτιλιακή βιομηχανία σήμερα και στα χρόνια που έπονται.
Η ναυτιλία διαδραματίζει αναντικατάστατο ρόλο στην παγκόσμια ευημερία και στη γεωπολιτική σταθερότητα, δήλωσε με εμφατικό τρόπο ο επερχόμενος πρόεδρος της Intercargo και ταμίας της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, Γιάννης Ξυλάς στην ομιλία του. Έδωσε έμφαση στον στρατηγικό ρόλο της Ελλάδας και στις συνεχιζόμενες καινοτομίες στη ναυτιλιακή βιωσιμότητα, υπογραμμίζοντας τις προσπάθειες της χώρας να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου και να υποστηρίξει την παγκόσμια μετάβαση σε πράσινες ναυτιλιακές πρακτικές. «Πρέπει να γνωστοποιήσουμε ότι η αποανθρακοποίηση δεν είναι μόνο ένας περιβαλλοντικός στόχος, αλλά μια βασική αλλαγή στον τρόπο που επιχειρούμε, συνεργαζόμαστε και καινοτομούμε σαν βιομηχανία», δήλωσε.
Επίσης, υπογράμμισε ότι περίπου το 90% των παγκόσμιων αγαθών διακινείται δια θαλάσσης, υποστηρίζοντας δισεκατομμύρια ανθρώπους και διασφαλίζοντας ουσιαστικώς τις αλυσίδες εφοδιασμού.
Σχετικά με την επιρροή της ελληνικής ναυτιλίας, ο Ξυλάς, ο οποίος είναι επίσης και CEO της Ariston Navigation, ανέφερε: «Οι Έλληνες πλοιοκτήτες διατηρούν την ηγετική θέση στο παγκόσμιο orderbook, με πάνω από 500 νέα πλοία σε παραγγελίες. Σημαντικό ποσοστό αυτών των πλοίων είναι εξοπλισμένα για να χρησιμοποιούν εναλλακτικά καύσιμα και 35% του υφιστάμενου στόλου είναι ήδη ενδεδυμένος με τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας».
Προσέθεσε, επιπλέον, ότι «η ελληνική ναυτιλία ελέγχει πάνω από το 20% του παγκόσμιου εμπορικού στόλου σε όρους deadweight και πάνω από το 60% του στόλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο ρόλος του ελληνικού στόλου, ο οποίος εστιάζει ιδιαίτερα στο ξηρό φορτίο και στην ποντοπόρο ναυτιλία, έχει αποδειχτεί κρίσιμος ρόλος στην ανταπόκρισή του σε επείγουσες ανάγκες, όπως απεδείχθη κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 και της κρίσης στην Ουκρανία».
Στις καταληκτικές δηλώσεις του, ο Ξυλάς ανέφερε: «Αυτά τα στατιστικά αναδεικνύουν τον ηγετικό ρόλο της Ελλάδας στη βιώσιμη ναυτιλία και τη δέσμευσή μας στην αποανθρακοποίηση. Καθώς κοιτούμε στον μέλλον, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι η αποανθρακοποίηση αντιπροσωπεύει έναν θεμελιώδη μετασχηματισμό προς ένα βιώσιμο ναυτιλιακό μέλλον».
Η αναγέννηση της ελληνικής ναυπηγικής και ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας αποτέλεσε κεντρικό θέμα της ομιλίας του Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη, CEO των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, ο οποίος παρουσίασε το όραμα του εφοπλιστή και επενδυτή Γιώργου Προκοπίου, του νέου ιδιοκτήτη των ιστορικών ναυπηγείων.
«Τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά ήταν, είναι και θα είναι μία από τις μεγαλύτερες βιομηχανικές εγκαταστάσεις της Ελλάδας και ένα ζωτικής σημασίας πλεονέκτημα για την εθνική άμυνα», ανέφερε ο Βαρβιτσιώτης, που είχε διατελέσει και Υπουργός Ναυτιλίας στο παρελθόν.
«Ο στόχος και η πρόκληση για τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά είναι να είναι ικανά να επισκευάζουν LNG carriers, αποτελώντας έτσι το μοναδικό ναυπηγείο στην Ελλάδα και ένα από τα λίγα στην Ευρώπη που θα εξυπηρετούν αυτά τα πλοία. Επιπλέον, ένας ακόμα από τους στόχους μας είναι η δημιουργία μιας καινούργιας πλωτής δεξαμενής, η οποία θα είναι σε θέση να εξυπηρετεί πλοία μικρότερου μεγέθους σε σχέση με τα suezmaxes και τα aframaxes. Όλα αυτά θα επιτευχθούν μέσω της βελτίωσης των βιομηχανικών ικανοτήτων τους», δήλωσε ο Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης.
Αναφερόμενος σε άλλους τομείς δραστηριοτήτων των αναγεννημένων ναυπηγείων, επισήμανε ότι «τα mega-yachts είναι ένας ακόμα πυλώνας εστίασης των ναυπηγείων Σκαραμαγκά, όπως επίσης και η ναυπήγηση και επισκευή πλοίων του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού και του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής. Ένας ισότιμα σημαντικός στόχος είναι η μετάδοση νέας γνώσης και η παροχή συνεχούς εκπαίδευσης στους υπαλλήλους των ναυπηγείων».
Ο Βαρβιτσιώτης δήλωσε ότι η ελληνική ναυπηγική βιομηχανία είναι σε φάση αναγέννησης ύστερα από τις επενδύσεις του Πάνου Ξενοκώστα, προέδρου και CEO του ONEX Shipyards & Technologies Group και του εφοπλιστή Γιώργου Προκοπίου, λέγοντας ότι «αυτό το know-how και αυτό το εργατικό δυναμικό πρέπει να κεφαλαιοποιηθεί ώστε η ναυπήγηση σύγχρονων πλοίων να γίνεται στην Ελλάδα. Αυτό είναι το όραμά μας στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά».
Κάνοντας μια αξιολόγηση της τρέχουσας κατάστασης, επισήμανε ότι «η αντίδραση που λαμβάνουμε από την αγορά είναι ότι είμαστε ανταγωνιστικοί, ιδιαίτερα σε σχέση με τα ναυπηγεία της γειτονικής Τουρκίας, οι ικανότητες της οποίας αυξήθηκαν τα τελευταία 15 χρόνια, όταν τα ναυπηγεία Ελευσίνας και του Σκαραμαγκά ήταν κλειστά».
Η επαναφορά της ναυπηγικής και ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας πίσω στην Ελλάδα και την Ευρώπη αποτέλεσε το κύριο μήνυμα της ομιλίας του Πάνου Ξενοκώστα, ο οποίος αναφέρθηκε στο πώς επετεύχθη η αναγέννηση των ναυπηγείων της Σύρου και της Ελευσίνας. Υπογράμμισε τον αντίκτυπο στην τοπική οικονομία της Σύρου ως συνέπεια της επαναλειτουργίας του ναυπηγείου Νεώριου, το οποίο τώρα απασχολεί 650 εργαζομένους. Στην Ελευσίνα, ανέφερε ο Ξενοκώστας, το πλήρες ιδιοκτησιακό καθεστώς είναι ακόμη σε εκκρεμότητα, αλλά το ναυπηγείο έχει ήδη εξυπηρετήσει 120 πλοία σε διάστημα 18 μηνών.
Σύμφωνα με τα τρέχοντα δεδομένα που παρουσίασε ο Ξενοκώστας, τα δύο ναυπηγεία έχουν την ικανότητα να εξυπηρετούν πάνω από 200 πλοία μέχρι μέγεθος aframax ανά έτος. Το πενταετές πρόγραμμα του ONEX περιλαμβάνει επενδύσεις 250 εκατ. ευρώ για την αύξηση της χωρητικότητας των δεξαμενών των ναυπηγείων ώστε να εξυπηρετούν έως και 300 πλοία ανά έτος μέχρι μέγεθος suezmax.
Ο επικεφαλής του Ομίλου ONEX ανέφερε πως «είμαστε επικεντρωμένοι στην επέκταση των επιχειρήσεών μας καθώς το όραμά μου είναι να μεταβάλλω τα ναυπηγεία σε κόμβους/hubs, παρέχοντας μια ευρεία εμβέλεια υπηρεσιών», όπως κατασκευή ρυμουλκών και άλλων ειδικών πλοίων, ναυπήγηση πλοίων και συντήρηση για τα πλοία του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, κατασκευή και λειτουργία πλωτών κινητήρων για υπεράκτια αιολικά πάρκα. Επίσης, επισήμανε ότι με αυτόν τον τρόπο θα επιτευχθεί η ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας και της Μεσογείου.
Καταλήγοντας, ο Ξενοκώστας επανέλαβε την ανάγκη αναγέννησης της βιομηχανίας στην Ελλάδα και την Ευρώπη, αλλά επίσης και την ανάγκη υιοθέτησης νομοθεσίας και ρυθμιστικών πλαισίων ώστε να περιοριστεί ο άδικος ανταγωνισμός από τα ασιατικά ναυπηγεία.
Η επανεκλογή του Donald Trump στο αξίωμα του προέδρου των ΗΠΑ και ο αναμενόμενος αντίκτυπος που αυτή θα επιφέρει στον ναυτιλιακό τομέα είναι ένα από τα ζητήματα που προκαλούν την αντιπαράθεση και τη ζωηρή ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των Ελλήνων πλοιοκτητών.
Αυτό κατέστη εναργές κατά τη διάρκεια του τελευταίου πάνελ της Greener Shipping Summit, το οποίο ήταν αποκλειστικά αφιερωμένο στη «φωνή» των Ελλήνων εφοπλιστών και συντονιστή τον Πάνο Κουρκουντή, Technical Director της Sea Traders SA και Chairman της MARTECMA.
Ο Principal της Tsavliris Salvage Group, Γιώργος Τσαβλίρης, είπε: «Η δεύτερη θητεία του Trump έχει έναν κολοσσιαίο αντίκτυπο στην αγορά», αναφερόμενος στους πιθανούς δασμούς που έχει υποσχεθεί να υποβάλει ο εκλεγμένος πρόεδρος. Επιπρόσθετα, ο Τσαβλίρης σχολίασε την πολιτική του Trump “drill, baby, drill” σχετικά με τα ορυκτά καύσιμα, επισημαίνοντας ότι «τα ορυκτά καύσιμα είναι ακόμα η καλύτερη εναλλακτική που έχουμε», ως τομέας.
Ο Λεωνίδας Πολέμης, CEO της Empire Chemical Tankers, επισήμανε τον αντίκτυπο της επανεκλογής Trump στην αγορά των tankers: «Ο Trump θα παράγει περισσότερο πετρέλαιο και φυσικό αέριο σε σχέση με τον Biden, κάτι που είναι καλό για τα tankers». Παρόλα αυτά, ο Πολέμης έδωσε έμφαση στο ότι αν ο νεοεκλεγείς πρόεδρος επιβάλει δασμούς, αυτό θα επηρεάσει αρνητικά το παγκόσμιο εμπόριο και ειδικότερα τη dry bulk ναυτιλία και τα containerships. «Ο Trump μάλλον θα βοηθήσει την αγορά των tankers, η κατάσταση με τους πολέμους βοηθά τα tankers», δήλωσε ο Πολέμης, προσθέτοντας ότι οι επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα ευνόησαν τους ναύλους, προσθέτοντας τονομίλια. Αναφερόμενος στις πρόσφατες εξελίξεις στην αγορά των tankers, ο Πολέμης κατέληξε λέγοντας: «Τα νεότευκτα θα είναι το μόνο πράγμα που θα επηρεάσει την αγορά των tankers για τα επόμενα 2-3 χρόνια».
Στη συνέχεια, ο Principal της Common Progress Compania Naviera SA, Γιώργος Παπαγιαννόπουλος, περιέγραψε την αβεβαιότητα ως «λέξη-κλειδί», η οποία διέπει τη ναυτιλία, σχολιάζοντας ότι: «Οι δασμοί επηρεάζουν κυρίως τη ζήτηση και οι γεωπολιτικές εντάσεις επηρεάζουν κυρίως την πλευρά της προσφοράς».
Ο Γιώργος Σουραβλάς, CEO της Load Lines Marine SA, προσέφερε τις εκτιμήσεις του για τις εξελίξεις που επηρεάζουν τα πλοία ξηρού φορτίου handysize ως ultramax. Ο Σουραβλάς πιστεύει ότι ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας πρόκειται να τερματιστεί το 2025, κάτι το οποίο θα ευνοήσει την bulk ναυτιλία εξαιτίας των αναγκών ανοικοδόμησης της Ουκρανίας. «Τα λιμάνια έχουν καταστραφεί σε μεγάλο βαθμό και πρέπει να ανοικοδομηθούν», είπε, προσθέτοντας ότι «η ανοικοδόμηση θα πάρει αρκετά χρόνια». Ο Σουραβλάς συνέχισε να εκφράζει τις σκέψεις του σχετικά με τη dry bulk ναυτιλία και τις πιθανές επερχόμενες γεωπολιτικές κρίσεις, όπως η ένταση μεταξύ Κίνας και Ταϊβάν. «Ο ελέφαντας στο δωμάτιο, κατά τη γνώμη μου, είναι οι κλιμακούμενες εντάσεις μεταξύ Κίνας και Ταϊβάν. Σε περίπτωση σύγκρουσης, πολλά πράγματα θα αλλάξουν», συμπεριλαμβανομένου του γεωπολιτικού ισοζυγίου.
Ο συντονιστής του πάνελ, Πάνος Κουρκουντής, αναφέρθηκε στο Βόρειο Πέρασμα ως εναλλακτικό διάδρομο για τη ναυτιλία, παραθέτοντας το γεγονός ότι τα πλοία επιλέγουν να περάσουν μέσα από αυτό ακόμα και αν δεν είναι ice-class πλοία.
Παρά τις τεράστιες αβεβαιότητες που αντιμετωπίζει η ναυτιλία, όλο και περισσότερες πληροφορίες έγιναν διαθέσιμες στα κρίσιμα τεχνικά ζητήματα, όπως αυτές που επισημάνθηκαν από τους 23 ομιλητές που συμμετείχαν στα τρία πάνελ, διάρκειας 90 λεπτών, και αφορούσαν αποκλειστικά τεχνικά ζητήματα.
Το εάν οι συνεχιζόμενες σχεδιαστικές βελτιώσεις αποτελούν ρεαλιστικές επιλογές ή ουτοπία, αποτέλεσε το κύριο ζητούμενο της συζήτησης για τη μετάβαση από τα παραδοσιακά καύσιμα στις ανθρακικά ουδέτερες εναλλακτικές. Συσκευές ενεργειακής αποδοτικότητας, βελτιστοποίηση της πρόωσης των πλοίων, σχεδιαστικά όνειρα όπως η ηλεκτρική λύση διπλού καυσίμου για τα LNG carriers, αποτέλεσαν αντικείμενου εποικοδομητικού και γόνιμου διαλόγου μεταξύ των συμμετεχόντων της ναυτιλιακής κοινότητας.
Στη συνεδρία ΙΙ, υπό τον τίτλο “Improve efficiency and navigating the geopolitical turmoil”, ζητήματα όπως οι βελτιώσεις στην αποδοτικότητα των 2-stroke κινητήρων με την αναβάθμιση του turbocharger, η μείωση του ρίσκου off-hire, η μέτρηση της ψηφιακής ωριμότητας, η πλήρης διαχείριση του κελύφους (hull) και η επαναστατικότητα στη αποδοτικότητα των πλοίων μέσω του συνδυασμού χαμηλής τριβής των hard coatings με grooming robots, ετέθησαν επί τάπητος. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο εκπρόσωπος του Ομίλου Τσάκου εξέτασε προσεκτικά και γενικώς τα μέτρα αποδοτικότητας.
Η συνεδρία III επικεντρώθηκε στην αποανθρακοποίηση και στη μετάβαση στην καθαρότερη ενέργεια. Η συνεδρία άρχισε με την εξέταση του τι να αναμένεται από τη χρήση βιοκαυσίμων σε μία εις βάθος ανάλυση της ποιότητάς τους. Ο ρόλος της ενέργειας στο μονοπάτι προς τη βιώσιμη ναυτιλία και μια αναβάθμιση της χρήσης αμμωνίας στους κινητήρες παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο της συγκεκριμένης συνεδρίας. Υπό κριτική εξέταση ετέθη επίσης το ερώτημα του πόσο «πράσινα» είναι τα εναλλακτικά καύσιμα, τα οποία θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τα ορυκτά καύσιμα στη ναυτιλία, με την απάντηση στο ερώτημα να είναι η πρόταση της «ευελιξίας». Οι εξελίξεις στο ρυθμιστικό πλαίσιο και ο αντίκτυπός τους επίσης παρουσιάστηκαν και εξετάστηκαν.
Εν κατακλείδι, οι περισσότεροι από 500 συμμετέχοντες είχαν πληθώρα ζητημάτων να συζητήσουν στη διάρκεια των δύο διαλλειμάτων για καφέ, καθώς και στη διάρκεια του ιδιαιτέρως «θορυβώδους» εκλεκτού γεύματος που τους παρεσχέθη.